قبل از شروع صحبت در مورد این بیماری ابتدا باید در مورد سندرم توضیح دهیم. سندرم بیماری است که عوامل مختلف در ایجاد آن دخالت دارد و تک علتی نمیباشد. سندرم روده تحریک پذیر یا همان(IBS) بیماری با علت مختلف است که بدون تغیرات آناتومیک در ساختار روده و تنها با تاثیر بر حرکات آن ایجاد میشود. این بیماری در بین زنان شایع تر است. علائم آن بسیاری از اوقات خفیف است و بسیاری از مردم بدون آنکه بدانند با این بیماری دست به گریبان هستند.
این بیماری در نتیجه تخریب یا تغیرات آناتومیک در روده به وجود نیامده است و صرفا عوامل خارجی با علت ناشناخته باعث تغییر در تحرکات روده میشوند. این تغییرات میتواند شامل یبوست یا اسهال باشد. اما بیشتر با اسهال همراه است. در ادامه برای شناخت بیشتر این بیماری با سایت بیمار سلامت همراه باشید.
علل سندرم روده تحریک پذیر :
علت اصلی این بیماری هنوز کاملا شناخته شده نیست اما محققین تا کنون عوامل محیطی و ژنتیکی بسیاری را در ارتباط با سندرم روده تحریک پذیر شناسایی کرده اند. ازجمله:
- مصرف غذا های چرب
- استفاده فراوان از نوشابه های گاز دار و سس های متنوع
- مصرف دخانیات
- ژنتیک
- غذا های نفاخ
- شیر
- کنسرو ها
- قهوه و نوشیدنی های کافئین دار
- نوشیدنی های الکلی
موارد فوق از اصلی ترین نشانه های سندرم روده تحریک پذیر است که تا کنون ناسایی شده است اما برای اینکه این سندروم را بهتر بشناسی باید نشانه ها و شرایط تایید وجود این سندرم را نیز بشناسیم.
نشانه های سندرم روده تحریک پذیر :
نشانه های این بیماری بسیار عمومی است و نظیر سایر مشکلات گوارشی است اما مشخصه اصلی این بیماری این است که بروز نشانه ها معمولا در شب ها اتفاق نمی افتند. مشخصه بعدی این بیماری این است که معمولا پس از مصرف برخی غذا بروز میکنند. نشانه های عمومی شامل موارد زیر است:
- اسهال
- افزایش دفعات اجابت مزاج
- درد های سمت چپ شکمی
- گاهی یبوست نیز دیده میشود
- احساس پری روده ها حتی پس از دفع
- نفخ شکم
- احساس فوریت در اجابت مزاج
اما سوالی که پیش میاید این است که آیا داشتن یبوست، اسهال و یا نفخ پس از خوردن غذا های چرب،کافئین و… نشانه داشتن سندرم روده تحریک پذیر است؟
باید گفت خیر. علائم فوق بسیار کلی هستند و نمیتوانند اثباتی بر وجود این سندرم باشند. طبق نظر متخصصین فرد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر باید دو شرط از سه شرط زیر را برای روز های متوالی و تکرار شونده در طی یک ماه را داشته باشد:
- تغییرات اجابت مزاج(اسهال یا یبوست و یا هر دو ی آنها به طور متناوب)
- افزایش دفعات اجابت مزاج(میتواند فقط به صورت احساس اجابت مزاج باشد)
- درد های شکمی در قسمت سمت چپ شکم و قسمت تحتانی آن
لازم به ذکر است که درد های شکمی در این بیماری ناشی از اتساع روده بوده و با اجابت مزاج معمولا بر طرف میشوند.
درمان سندروم روده تحریک پذیر :
اگرچه سندروم روده تحریک پذیر یک بیمار مزمن است و درمان قطعی برای این بیماری جود ندارد. اما درمان های تسکینی زیادی برا این عارضه وجود دارد از جمله برخی دارو ها مانند لوپرامید و رعایت رژیم غذای مناسب و خود داری از مصرف دخانیات میباشد.
تغذیه در کنترل این بیماری بسیار موثر است. به طور کلی برای درمان بیماری های مضمن رژیم غذایی و سبک زندگی اصلی ترین راه درمانی است.
دارو هایی مانند لوپرامید و سرترالین بسیار مفید واقع میشوند که توصیه میشود زیر نظر پزشک باشد.
بهترین راهکار های درمانی در سندرم روده تحریک پذیر موارد زیر است :
1-خود داری از مصرف غذا های زیر:
- حبوباتی مانند لوبیا
- محصولات و نوشیدنی‌های حاوی کافئین
- کرفس
- پیاز
- هویج
- انجیر خشک و کشمش و زر آلو و آلوی خشک
- فلفل
- موز
- شیرینی
- شیر
- سوس های مختلف
- مشروبات الکلی
2-تغییر سبک زندگی و برخی عادات مانند:
- کاهش استرس: میتوان حرکات روده را افزایش دهد و حتی خود به تنهای علائم سندرم روده تحریک پذیر را تقلید کند.
- قطع یا کاهش مصرف دخانیات: نیکوتین به علت داشتن قابلیت فعال ساز سیستم کولینرژیک توانایی تشدید دردهای شکمی،اسهال و نفخ شکمی را دارد
- کاهش یا ترک قهوه و نوشیدنی ها انرژی زا :کافئین به شدت باعث تحریک لوله گوارش میشود. مخصوصا اگر با غلظت بالا مصرف شود.
- خود داری از پر خوری
- ترک عادت خوردن آب با غذا
درمان های طبی این بیماری شامل استفاده از دارو های کاهش دهنده سرعت حرکات رودها،ا فزایش جذب روده ها و استفاده از مکمل های پروبیوتیک است. درمان افسردگی و دارو های مرتبط با آن نیز موثر واقع میشوند. ین دارو ها باید زیر نظر پزشک مصرف شود و توصیه بر این میباشد که تا حد امکان به وسیله مصرف یا اجتناب از مصرف برخی غذا ها بیماری کنترل شود و درمان های دارویی از اهمیت کمتری برخوردار هستند.
عوارض بیماری :
عوارض این بیماری قالبا در ارتباط با اسهال است و در صورت عدم کنترل و درمان بیماری این علائم بروز پیدا میکند:
- خستگی و بی حال
- خشکی دهان و لایه های مخاطی
- سرگیجه
- کاهش وزن
- کاهش ویتامین ها
این علائم شایع نیستند و در صورت عدم کنترل و درمان این این بیماری به وجود می آیند.
اشتباهات رایج در تشخیص این بیماری :
این بیماری با بیماری سیلیاک،عدم تحمل لاکتوز،اختلال در جذب چربی،وبا و … فرق دارد.
همان طور که در ابتدای این موضوع گفته شد علائم سندرم روده تحریک پذیر بسیار عمومی بوده و مشابه سایر بیماری از جمله عدم حمل لاکتوز(حساسیت به مصرف شیر)،اختلالات جذب،کولیک و… است.
در سایر بیماری های گوارش که با علائمی مانند اسهال و یا درد شکمی همراه هستند علائم اختصاصی دیگری نیز وجود دارد مثلا: مدفوع کف آلود(عدم جذب چربی ها)،از بین رفتن پرز های روده(در بیماری سیلیاک به وجود میاید)مدفوع بد بو و …دیده میشود. در حالی که در روده تحریک پذیر ما اسهال(در برخی مواقع تناوب اسهال و یبوست) و درد های سمت چپ شکم را میبینیم و سایر اختلالات که در اثر تغییرات ساختاری روده به وجود میاید دیده نمیشود.
حرف آخر:
در این سایت همیشه در انتهای مطالب سعی بر شفاف سازی در مورد بیماری های مختلف میشود تا کاربران عزیز دچار خود بیمار انگاری نشوند و یا برداشت اشتباهی از موضوع پیدا نکنند.
IBS یا همان سندرم روده تحریک پذیر یک تشخیص کاملا قطع نیست و هیچ کس نمیتواند با قاطعیت این بیماری را در فردی تایید کند. بسیاری از ما در مراحل مختلفی از زندگی خود ممکن است علائم این بیماری را بروز دهیم که گذرا بوده و قالبا در اثر استرس و فشار های روحی موقت میباشد. از طرف دیگر بسیار ی از مردم بدون اینکه بدانند با این مشکل مواجه هستند بدون اینکه کوچکترین معضلی برای آن ها ایجاد کرده باشد. قالب کردن این طرز تفکر که سندرم روده تحریک پذیر یک مشکل بزرگ است بسیار اشتباه بوده و در بسیاری از موارد حتی فرد مبتلا را بیمار نمیدانند.
در سایت بیمار سلامت به علت سوالات متعدد در خصوص این سندرم و شفاف سازی در خصوص آن، این مطلب برای کاربران عزیز نشر داده شد.(طبق تحقیقات به عمل آمده سندرم روده تحریک پذیر جزو محبوب ترین مطالب در حوزه گوارش برای کاربران اینترنت است.)
نویسنده:علی اسکندری
گرد آوری شده در بانک اطلاعاتی بیمار سلامت
