ویتامین b12 یکی از ویتامین های گروه ب میباشد که مهمترین وظیفه آن کمک به تقسیم سلولی است. بیشتر افرادی که از کمبود این ویتامین رنج میبرند به علت عدم توانایی آنها در جذب آن است. از این رو مکمل های این ویتامین عمدتا در غالب آمپول تولید میشوند مانند آمپول b12 و نروبیون.
ویتامین ب12 ممکن است به صورت خوراکی نیز یافت شود. همچنین برخی شرکت های مواد غذایی به محصولات خود این ویتامین را اضافه میکنند. آمپول b12 عموما برای درمان کم خونی و یا در عفونت های مختلف جهت افزایش توان مغز استخوان تجویز میشود.
موارد مصرف
مهمترین اهمیت آمپول B12 در کم خونی( آنمی پرنیشیوز ) است که اغلب در افرادی که بدن آنها قادر به ترشح فاکتور داخلی نیست ایجاد میشود. این دارو همچنین برای درمان برخی مسمومیت ها نیز تجویز میشود. در قسمت زیر تمامی موارد مصرف آمپول B12 آورده شده است.
- مسمومیت با ارگانوفسفر ها( حشره کش ها)
- مسمومیت با کلرفنیل آمین
- کم خونی مگالوبلاستیک یا همان آنمی پرنیشیوز( در اثر کمبود فولیک اسید و یا ویتامین B12 ایجاد میشود)
- کم خونی آپلاستیک( نوعی بدخیمی مغز استخوان است)
- افرادی که مدت طولانی تحت درمان با متفرمون و پنتوپرازول و امپرازول قرار داشته اند نیز ممکن است به صورت ماهانه از آمپول b12 استفاده کند.
- توام با شیمی درمان
- افرادی که معده آنها برداشته شده است
- افرادی که عمل اسلیو انجام داده اند
- آسیب های روده ای به دنبال سلیاک تشخیص داده نشده
- الکلیسم
- عفونت های مختلف مخصوصا عفونت های مزمن
- افراد گیاهخوار( مصرف مکمل های خوراکی و یا آمپول b12 برای افراد وگان لازم است)
- خونریزی های شدید
- کم خونی ناشی از تجزیه گلبول های قرمز ) آنمی همولیتیک
- افراد تحت درمان با سولفونامید ها
همچنین از آمپول b12 به عنوان درمان کمکی در عفونت ها نیز استفاده میشود. زیرا ویتامین b12 موجب کمک به تکثر سلولی از جمله کمک به تکثر مغز استخوان و تولید گلبول های سفید شود.
برخی دارو ها مانند کلرامفنیکیل و سولفونامید ها میتوانند موجب سرکوب مغز استخوان شوند و برای جلوگیری از آن برخی اوقات از آمپول ویتامین b12 استفاده میشود.
متفرمین و پنتوپرازول ممکن است سبب اختلال در جذب ویتامین b12 شوند. به همین علت افرادی که برای مدت طولانی از این دارو ها استفاده مکنند ممکن است دچار کم بود ویتامین ب12 شوند. تجویز آمپول b12 در این افراد باید به صورت ماهانه تجویز شود.
موارد منع مصرف
در صورت حساسیت مفرط به این دارو نباید از آن استفاده کرد.( بسیار نادر است)
عوارض جانبی آمپول b12
در صورت مصرف بیش از حد این ویتامین ممکن است علائم مسمومیت با این دارو رخ دهد که معمولا نادر است. همچنین امکان مسمومیت با آمپول b12 از مکمل های آن بیشتر است. به طور کلی علائم مسمومیت با این دارو شامل موارد زیر است:
- اسهال
- کهیر
- خارش پوست
- تهوع و کاهش اشتها
نحوه مصرف
آمپول ویتامین b12 معمولا به صورت عضلانی تجویز میشود.( البته فرم وریدی این دارو نیز وجود دارد که باید رقیق شود). در کم خونی مگالوبلاستیک این دارو به صورت تزریق روزانه به مدت یک هفته مداوم باید انجام شود. پس از یک هفته تزریق دارو به صورت هفتگی و تا یک ماه ادامه دارد. پس از آن تزریق آمپول ویتامین b12 تا آخر عمر باید به صورت ماهانه ادامه یابد.( همچنین برای درمان این کم خونی از فولیک اسید نیز در درمان اولیه بیماری استفاده میشود.)
برای درمان مسمومیت ها ممکن است از دوز های بالا این دارو به صورت موقت استفاده شود. دوز درخواستی آن بستگی به میزان مسمومیت دارد.
برای درمان کمکی در عفونت ها معمولا آمپول ویتامین b12 به صورت تک دوز و در ترکیب با ب کمپلکس تجویز میشود.
دارو های ترکیبی
گاهی ویتامین b12 با سایر دارو ها ممکن است ترکیب شوند( مانند نروبیون ، هماتنیک و …). گاهی نیز از ترکیب این ویتامین با غلات صبحانه استفاده میکنند. به طور کلی دارو های زیر حاوی ویتامین ب12 هستند.
- نروبیون( این دارو حتما به شکل عضلانی تزریق میشود و حاوی آمپول b12 و b6 و b1 است)
- مولتی ویتامین( حاوی برخی از ویتامین های گروه B از جمله ب12، فولیک اسید، ب1 و … است.)
- هماتنیک( این دارو به شکل قرص میباشد و حاوی، ب12، فولیک اسید، آهن و … است و یکی از دارو های پرکاربرد در درمان کم خونی میباشد.)
- برخی از انواع مولتی ماینرال ها( برخی از مولتی ماینرال ها نیز ممکن است با ب12 غنی شده باشند.)
هشدار: آمپول b12 معمولا برای تزریق عضلانی مناسب هستند و تنها برخی از برند های این دارو قابلیت تزریق وریدی را دارند. از این رو برخی از دارو های ترکیبی نیز ممکن است قابلیت تزریق وریدی را داشته باشند ولی معمولا تنها برای تزریق عضلانی مناسب هستند.
پایان÷
