تئوفیلین

ستفاده میشوند. این داروها در گذشته به وفور برای بسیاری از بیماری های تنفسی استفاده میشده است. اما امروزه کابردهای آن محدود تر شده و برای درمان های کوتاه مدت از آن استفاده میشود. بر خلاف بسیاری از داروها تئوفیلین در کودکان بهتر دفع و متابولیزه میشود. لذا این دارو یک گزینه درمانی خوب برای درمان بیماری هایی تنفسی از جمله آسم و برخی عفونت های تنفسی در کودکان است. شایع ترین عارضه این دارو تهوع و استفراغ است اما میتواند عوارض دیگری از جمله افزایش ضربان قلب، سردرد، بی قراری و … نیز به داشته باشد
در ادامه و در سایت بیمار سلامت به برسی تمامی موارد مصرف، منع مصرف، نحوه و مقدار مصرف، تداخلات دارویی و عوارض جانبی قرص تئوفیلین میپردازیم.

تئوفیلین برای چیست

تئوفیلین عموما برای درمان بیماری های تنفسی حاد مورد استفاده قرار میگیرد. این دارو مخصوصا در بیماری آسم در کودکان استفاده میشود. در بیماری های تنفسی مزمن از جمله بیماری COPD نیز با دوز های پایین استفاده میشود. از شربت تئوفیلین بعضا در عفونت های تنفسی فوقانی و سرما خوردگی نیز استفاده میشود. برخی اوقات این دارو در برادی کاردی( ضربان قلبی پایین) نیز تجویز میشود. از هم خانواده های تئوفیلین مانند آمینوفیلین برخی از اوقات برای دفع راحت تر سنگ کلیه نیز استفاده میشود.

موارد منع مصرف

تئوفیلین در نارسایی ها و اختلالات شدید کلیوی و کبدی، بیماری های عروق کرونری، آریتمی های قلبی( ضربان نامنظم) منع مصرف کامل دارد. در دوران بارداری و شیردهی و ضربان های قلبی بالاتر از 100 نباید از این دارو استفاده کرد. تئوفیلین در اولسر پپتیک، پرکاری تیروئید، نوزادان، بیماران دیابتی، بزرگی پروستات و آب سیاه باید با احتیاط مصرف شود.

تداخلات دارویی

یکی از معایب بزرگ تئوفیلین و سایر هم خانواده اش تداخلات دارویی و ناسازگاری های آنها است. داروهای بسیاری میتوانند دفع و جذب تئوفیلین را تحت شعاع قرار دهند و موجب افزایش احتمال مسمومیت با این دارو شوند که از قرار زیر میباشند

• • سایمتیدین

• • کافئین

• • سیپروفلوکساسین و سایر هم خانواده هایش از جمله اوفلوکساسین، جمی فلوساسین، موکسی فلوکساسین و …

• • آلوپرینول( دارویی برای نقرس)

• • اریترومایسین( نوعی آنتی بیوتیک)

• • داروهای ضد قارچ دسته آزول ها مانند ایتراکونازول، فلوکونازول ،کتوکونازول،میکونازول و کلوتریمازول

دارو های بالا باعث کاهش دفع کبدی توئفیلین میشوند و میتوانند خطر مسمومیت با این دارو را افزایش دهند. مواردی مانند سیگار کشیدن( نیکوتین) ماریجوانا و رژیم غذایی پر پروتئین ممکن است باعث کاهش جذب و افزایش دفع تئوفیلین شوند و لذا از اثرات درمانی آن میکاهند.

نحوه و مقدار مصرف

تئوفیلین معمولا تنها به صورت قرص تولید میشود و به صورت خوراکی مصرف میگردد. اما برخی نمونه های خارجی آن به صورت شربت نیز تولید میشوند. به طور کلی میزان صحیح مصرف تئوفیلین بر اساس وزن و سن بیمار تنظیم میشود. بر خلاف سایر داروهای نسبت مصرف این دارو در کودکان میتواند بیشتر از بزرگسالان باشد.( دفع کبدی تئوفیلین در کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر است.). در افراد سیگاری نیز به علت آنکه نیکوتین سرعت دفع تئوفلین را افزایش میدهد، دفعات مصرف این دارو باید بیشتر شود. میزان مصرف صحیح تئوفیلین در شرایط حاد و برای مصارف کوتاه مدت از قرار زیر است:

• • کودکان 1تا 9 سال: میتوان حد اکثر چهار بار در روز( هر 6ساعت) میزان 4mgr/kg ( یعنی 4میلی گرم به ازای هر کیلو گرم وزن بدن) به کودک داد. یعنی اگر به عنوان مثال کودک 12.5 کیلو گرم باشد میتوان هر بار نصف یک قرص تئوفیلین 100 به او دارد.

• • کودک و نوجوان 9 تا 16 سال و بزرگسالان سیگاری: حداکثر چهار بار در روز و هر بار 3mgr/kg( یعنی به ازای هر کیلو وزن بدن 3 میلی گرم). به عنوان مثال اگر فرد 33 کیلو باشد هر بار یک قرص تئوفیلین 100_ اگر 50 کیلو باشد هر بار یک و نیم عدد قرص تئوفیلین 100_ اگر 70 کیلو باشد حدودا یک قرص تئوفیلین 200 هر بار_ اگر 20 کیلو باشد حدودا نصف قرص تئوفیلین100

• • بزرگسالان غیر سیگاری: در برگسالان غیر سیگاری مقدار مصرف تئوفیلین با بزرگسالان سیگاری برابر است. ولی تعداد دفعات مصرف آن نباید از سه بار در روز بیشتر شود.(حداکثر سه بار در روز و هر بار 3mgr/kgr)

• • سالمندان و افراد دارای بیماری قلبی_ در این افراد دارو بهتر است توسط پزشک و پس از انجام یکی سری آزمایشات تنظیم شود. اما به طور کلی و برای مصارف کوتاه مدت میتوانند 2mgr/kgr دارو را هر 8ساعت یک بار استفاده کنند. به عنوان مثال اگر سالمند 75 کیلو باشد متواند هر بار حداکثر یک و نیم عدد قرص تئوفیلین100 را میتوانند مصرف کنند.

هشدار: موارد بالا فقط به صورت موقت و برای شرایط حاد صدق میکند. در افرادی که به عنوان درمان طولانی مدت از تئوفیلین استفاده میکنند باید دوز دارو به دقت و بر اساس غلظت سرمی و کارکرد کلیوی و کبدی دارو تنظیم شود.

وضعیت مصرف تئوفیلین در بارداری و شیردهی

مصرف تئوفیلین در رده C بارداری است و دارای منع مصرف نصبی است. این دارو میتواند از جفت عبور کند و باعث برخی عوارض جانبی در جنین شود. تئوفیلین میتواند در شیرمادر نیز ترشح شود لذا مصرف آن در دوران شیردهی نیز توصیه نمیشود.

عوارض جانبی تئوفیلین

شایع ترین عوارض جانبی تئوفیلین شامل حالت تهوع، استفراغ و رفلاکس معده است. اما میتواند عوارض زیر را نیز به همراه داشته باشد:

• • سردرد، سرگیجه و بی خوابی

• • لرزش بدن و پرش عضلانی

• • بی اشتهایی، اسهال و درد سردل

• • افزایش ضربان قلب و تعداد تنفس

• • تب ( افزایش درجه حرارت بدن) و بی قراری

• • هیپوکالمی( کمبود پتاسیم خون)

مصرف تئوفیلین با داروهای که با آن تداخل دارند میتواند موجب افزایش عوارض آن شوند. مصرف مقدار این دارو میتواند باعث مسمومیت دارویی شود که با علائمی مانند آریتمی( برهم خوردن ریتم قلب) ، تشنج و استفراغ همراه است.

توصیه های درمانی

• • استعمال دخانیات ممکن است باعث کاهش اثرات درمانی تئوفیلین شود.

• • کافئین میتواند موجب افزایش عوارض جانبی تئوفلین شود.( تا حد امکان از مصرف قهوه خودداری کنید)

• • طی درمان با این دارو ، آب زیاد مصرف کنید.( میتواند به روند درمانی و خروج ترشحات تنفسی کمک کند.)

• • قرص های آهسته رهش ( پیوسته رهش) تئوفیلین عوارض گوارشی کمتری نسبت به انواع ساده آن دارند ولی باید به طورکامل و بدون نصف کردن یا خراشیدن پوسته آنها مصرف شوند.

• • دارو هر بار باید سر یک ساعت معین مصرف شود.( میتواند در پیشگیری از مسمومیت دارویی و حفظ غلظت سرمی دارو مفید باشد.)

سایر داروهای مشابه

• تئوفیلین جی
• سالبوتامول
• آمینوفیلین

.

• پایان مقاله
  ناشر: سایت بیمار سلامت
  با سپاس از گروه مطالعاتی و تحقیقاتی هیرو
•