توبرامایسین یکی از آنتی بیوتیک های دسته آمینوگلیکوزیدی و هم خانواده جنتامایسین است. این دارو همراه با آمیکاسین و جنتامایسین پرمصرف ترین آنتی بیوتیک های دسته آمینوگلیکوزیدی است. از این دارو برای عفونت های مختلف باکتریایی به تنهایی و یا در ترکیب با سایر آنتی بیتیک ها استفاده میشود. توبرامایسین به صورت آمپول ، محلول های استشاقی ( نبولایزر ) ، پماد و قطره چشمی تولید میشود. این دارو فاقد فرم خوراکی است و علت آن تجزیه شدن دارو به وسیله اسید معده می باشد.
در ادامه و در سایت بیمار سلامت به برسی موارد مصرف ، منع مصرف ، نحوه مصرف ، عوارض جانبی و مقایسه توبرامایسین با سایر آنتی بیوتیک ها میپردازیم.
موارد مصرف پماد ، قطره و آمپول توبرامایسین چیست ؟
این دارو برای درمان عفونت های باکتریایی ( باکتری های گرم منفی هوازی ) بافت نرم ، به تنهایی و یا در ترکیب با سایر آنتی بیوتیک ها استفاده میشود. به طور کلی توبرامایسین در موارد زیر استفاده میشود:
-
- پنومونی ( عفونت ریه )
-
-
- آندوکاردیت ( عفونت لایه داخلی قلب )
-
- عفونت خون
-
- شوک های سپتیک ( شوک هایی هستند که در اثر برخی عفونت ها ایجاد میشوند.)
-
- عفونت قرنیه( از قطره و یا پماد چشمی توبرامایسین استفاده میشود.)
-
- عفونت ادراری ( مخصوصا عفونت مثانه )
توبرامایسین برای درمان عفونت های مثانه میتواند به تنهایی تجویز شود اما برای درمان عفونت کلیه معمولا با مروپنم ، ایمی پنم و یا سایر آنتی بیوتیک ها تجویز میشود. برای عفونت های ریه بسته به منشاء آن میتوان توبرامایسین را دارو های دسته پنی سیلین و یا سایر دارو ها تجویز کرد. در درمان عفونت های ریه ناشی از آسینوباکتر ( نوعی باکتری گرم منفی است ) از فرم استنشاقی ( نبولایزر ) توبرامایسین استفاده میشود. در عفونت های قرنیه میتوان از پماد و قطره چشمی این دارو استفاده کرد.
چه افرادی نباید توبرامایسین مصرف کنند ؟
توبرامایسین داراری دفع کلیوی با سمیت بالا است از این رو نباید در نارسایی و اختلالات کلیوی مصرف شود. همچنین احتمال مسمومیت با این دارو در بیماران مسن و کودکان بیشتر است از این رو در این افراد باید با احتیاط مصرف شود. توبرامایسین میتواند از جفت عبور کند و صدمات شدید به جنین در حال رشد بزند و در دوران بارداری منع مصرف کامل دارد.( رده D بارداری ) این دارو در شیر مادر ترشح میشود لذا مصرف آن در دوران شیردهی نیز میتواند برای نوزاد خطرناک باشد. بنابراین توبرامایسین در این افراد نباد مصرف شود.
نحوه و میزان مصرف پماد، آمپول و قطره توبرامایسین
مقدار مصرف و نحوه مصرف توبرامایسین به نوع بیماری و فرم دارو ( پماد ، قطرخ ، آمپول ) بستگی دارد. این دارو به صورت پماد و قطره های چشمی ( 0.3% ) و آمپول های 20 و 80 میلی گرم و نبولایزر ( 300میلی گرم ) تولید میشود. مقدار مصرف فرم تزریقی و استنشاقی ( نبولایزر ) توبرامایسین بر اساس وزن بدن تنظیم میشود. مقدار مجاز مصرف آمپول این دارو در طول 24 ساعت حداکثر 5 الی7 میلی گرم به ازای هر کیلو وزن بدن است.( مثلا اگر فرد 60 کیلو بحداکثر 300 تا 420 میلی گرم دارو را طی سه دوز منقسم و طی یک شبانه روز میتواند مصرف کند.) از قطره این دارو میتوان به صورت 1 تا 2 قره هر 4 ساعت یک بار استفاده کرد. ( اطلاعاتی درمورد مقدار مصرف فرم استنشاقی توبرامایسین در دست نیست )
هشدار
طول مصرف داروی توبرامایسین نباید از 7 روز تجاوز کند.( مگر با دستور و صلاح دید پزشک )
عوارض جانبی داروی توبرامایسین چیست ؟
خطرناک ترین عوارض دارو توبرامایسین ( چه به صورت پماد ، قطره و آمپول ) مسمومیت های کلیوی و اختلال در عصب شنوایی است و شایع ترین عوارض جانبی آن خارش پوست ، سردرد و تب می باشد. اما توبرامایسین به طور کلی میتواند عوارض زیر را به همراه داشته باشد :
-
- گیجی
-
-
- سردرد
-
- خواب آلودگی
-
- افزایش LDH
-
- اختلالات کلیوی
-
- تهوع و استفراغ
-
- افزایش آنزیم ها کبدی ( AST و ALT )
-
- خارش و ادم پلک ها و سوزش چشم ها ( عوارض قطره و پماد توبرامایسین است.)
برای کاهش عوارض و آسیب های کلیوی ناشی از مصرف توبرامایسین لازم است که طی درمان با این دارو فرد آب زیادی مصرف کند.
هشدار
در صورت مشاهده اختلال در حفظ تعادل و کاهش شنوایی و یا کاهش برونده اداری و ادم اندام ها مصرف دارو توبرامایسین باید متوقف شود.( میتواند علامت مسمومیت با توبرامایسین باشد.)
معایب و مزایا توبرامایسین
این دارو یکی از آنتی بیوتیک های مهم و مناسب در درمان های ترکیبی است و با بیشتر انواع آنتی بیوتیک های دیگر سازگار میباشد. این دارو میتواند بدون تغییر در ادرار دفع شود این ویژگی میتواند برای درمان عفونت های ادراری یک مزیت باشد اما به طور کلی باعث افزایش عوارض کلیوی این دارو میشود.
مهمترین معایب توبرامایسین و سایر دارو های هم خانواده اش از جمله جنتامایسین سمیت کلیوی و ایجاد اثرات مخرب بر روی عصب شنوایی است. تاثیرات منفی این داروها بر روی عصب شنوایی میتواند غیر قابل برگشت باشد. لذا تنظیم دوز دارویی و اندازه گیری سطح سرمی توبرامایسین طی درمان با این دارو بسیار مهم است. به علت عوارض زیاد ، توبرمایسین و سایر هم خانواده هایش تنها در درمان عفونت های شدید و مقاوم به درمان استفاده میشود.
مقایسه تروباماسین با سایر آنتی بیوتیک ها
داروهای دسته آمینوگلیکوزیدی مانند توبرامایسین بر خلاف داروهای دسته پنی سیلین ها ، روی عفونت های ناشی از باکتری های استافیلوکوکی اثر درمانی دارد. اما برخلاف پنی سیلین ها نمیتواند روی باکتری های گرم مثبت چندان موثر باشد. توبرامایسین نسبت به آمیکاسین سمیت بیشتری دارد. همچنین آمیکاسین نسبت به توبرامایسین قدرت کمتری دارد ولی طیف اثر آن بیشتر است. ( برای درمان عفونت های مقاوم به جنتامایسین و توبرمایسین از آمیکاسین استفاده میشود.)
سایر داروهای جایگزین تروباماسین
.
.
پایان مقاله
.
ناشر: مجله پزشکی بیمار سلامت
