تیروئید کم کار

تیروئید کم کار یا همان کم کاری تیروئید میتواند یکی از بیماری های غدد باشد یا در اثر مصرف برخی مواد غذایی به صورت کاذب بروز پیدا کند همچنین عوامل ژنتیکی و محیطی فراوانی با این مشکل در ارتباط هستن که در بسیاری از موارد کاملا قابل کنترل هستند در ادامه به بررسی علائم ، علت ها، و انواع کم کاری تیروئیدی می پردازیم.

علائم کم کاری تیروئیدی

علائم ها این بیماری به دودسته اولیه یا زود ظهور و ثانویه دیر ظهور تقسیم میشوند. به نوع میتوان گفت علامت های دیر ظهور همان عوارض بلند مت این بیماری میباشد

علائم اولیه کم کاری تیروئید:

علامت های اولیه کم کاری تیروئیدی همان نشانه های زود ظهور میباشد که شامل موارد زیر است:

• خستگی و ناتوانی
• ضعف و بی حالی
• یبوست
• ریزش مو
• پوست چرب(برخی منابع خشکی پوست را مطرح نموده اند)
• افزایش وزن
• کاهش ضربان قلب

علائم ثانویه کم کاری تیروئید:

علائم ثانویه کم کاری تیروئید شامل علائمی است که در اثر مضمن شدن کم کاری تیروئید به وجود می آیند که شامل موارد زیر است.

• ارتریو اسکلروز(تصلب شرایین)
• chest pain(درد قفسه سینه)
• عقب ماندگی ذهنی در بچه ها
• افزایش احتمال سکته قلبی(MI)
• زایمان زودرس یا سقط جنین در مادران باردار
• عقب ماندگی جسمی و ذهنی در جنین
• و…

لازم به ذکر است که بسیاری از این علائم عمومی بوده و به هیچ عنوان نمیتواند مدرک محکمی بر تیروئید کم کار باشد و دقیق ترین راه برای اثبات آن ، آزمایشات تیروئیدی شمال آزمایش t3وTSHوT4میباشد که توصیه میشود این ازمایشات توسط پزشک تفسیر شود اما برای اطلاعات عمومی کاربران عزیز در پاراگراف زیر به آن اشاره خواهیم کرد.

تفسیر آزماشات تیروئیدی

در تفسیر آزمایشات تیروئیدی به منشا تشکیل آن میپردازیم

• بالا بودن سطح TSH و پاین بودن سطح T3وT4 میتواند دلیلی بر کم کاری تیروئیدی با منشا تیروئید باشد
• بالا بدن TSHو نرمال بودن سطحT3وT4اگر چه نمیتواند گواهی بر تیروئید کم کار باشد ولی میتواند هشداری برای شروع آن باشد.
• پاین بودن سطح TSHوT4و T3میتوان کم کاری تیروئیدی با منشا هیپوفیز باشد یا در خلال کم کاری هیپوفیز به وجود بیاید.
• بالا بودن سطح T3وT4همراه با کاهش سطح TSHیانرمال بدن آن میتواند گواهی بر پرکاری تیروئید باشد.
• بالا بودن سطح TSHوT3وT4میتواند نشانه ایی از پرکاری تیروئید با منشا هیپوفیز باشد.

میزان طبیعی این هرمون ها بسته به کیت آزمایش گاهی آن بسیار متفاوت بوده و باید حتما با میزان نرمان ذکر شده در برگه آزرماش توجه کرد که در سمت راست برگه قید میشود برای مثال در عکس زیر میزان نرمال را در کادر قرمز رنگ مشخص کرده ایم و کادر آبی سطح خونی هرمون را در نوزاد 25روزه نشان میدهد

هشدار:

تفسیر آزمایشات نیازمند دانش کامل در مورد غدد و دستگاه های مختلف بدن میباشد و برای عموم کاربردی ندارد

علت های تیروئید کم کار

همان تور در ابتدا ذکر شد کم کاری تیروئید میتواد علت های گوناگونی داشته باشد. غذا، برخی دارو ها، تشعشعات ، سن(مخصوصا در بانوان) و ژنتیک از اصلی ترین علت های تیروئید کم کار است.که در ادامه به برسی موردی هر کدام میپردازیم

غذا ها:

مصرف برخخی غذا ها نیز در کم کاری تیروئیدی دخیل هستند از جمله:کاهو،کلم،شلغم،نخود فرنگی،هلو،چغندر،گلابی،تربچه و توت فرنگی

مصرف این مواد غذای باعث نتایج کاذب در آزمایش تیروئید میشوند.باعث کم کاری کاذب تیروئید را شامل میشوند ولی این به معنی مضر بودن آنها نیست. و فقط نباید قبل از انجام آزمایش مصرف نشوند و نیز در افراد دارای کم کاری تیروئیدی بهتر است که با احتیات مصرف شود.مصرف بی رویه این مواد در افراد دچار تیروئید کم کار توصیه نمیشود ولی منع مصرف کامل ندارند.

تشعشعات:

قرار گرفتن در معرض تشعشعات مثلا بعد از انجام اقداماتی نظیر سی اسکن و گرافی های مخصوصا اگر مربوط به سر و صورت باشند بهتر است تا چند روز از انجام تست تیروئیدی اجتناب کرد.

سن:

ممکن است این بیماری در بانوان بعد از سن منوپوز(یائسگی)بیشتر دیده شود. و یکی از علت های بروز آن در بانوان میان سال میباشد که معمولا خفیف است.

ژنتیک:

میتوان اینگونه عنوان کرد که ژنتیک در همه جا رد پایی از خود دارد. از جمله در تیروئید کم کار که در بعضی خانواده ها با فراوانی بیشتری دیده میشود

انواع تیروئید کم کار:

بر اساس این که کم کاری تیروئید در اثر چه عاملی ایجاد شده باشد یا در چه مرحله ای باشد. با انواع تیروئید کم کار مواجه هستیم از جمله:

هاشیموتو:

هاشیموتو نوعی از کم کاری تیروئید میباشد که میتواند بسیار حاد باشد. میتوان آن را نوعی بیماری خود ایمنی معرفی کرد که در آن سیستم ایمنی بدن تیروئید را هدف قرار میدهد.

تشخیص آن بر اساس برخی داده های آزمایشگاهی و اندازه گیری برخی آنتی بادی ها در خون امکان پذیر است. در کل درمان آن شبیه انواع دیگر کم کاری تیروئید است.

میگزدم:

به کم کاری شدید تیروئیدی که میتواند حتی باعث کما شود را میگزدم و به حالت کمای آن کمای میگزدم میگویند.

میگزدم را میتوان بیشتر یک عارضه معرفی کرد نه یک بیماری این عارضه معمولا در اثر قطع ناگهانی دارو های تیروئیدی ایجاد میشود.(در اثر قطع مصرف دارو در افرادی که تیروئید آن ها برداشته شده است)

این عارضه در افرادی که تیروئیدکتومی(بر داشتن تیروئید)داشته اند شایع تر است. این افراد نباید دارو های خود را قطع کنند و باید نسبت به اهمیت آزمایشات دوره ای و اندازه گیری هرمون های تیروئیدی آگاه باشند.

از جمله علائم آن میتوان به خواب آلودگی، بی حالی شدید و کاهش سطح هوشیاری اشاره کرد.

افرادی و خوانواده افرادی که تیروئیدکتومی(بر داشتن تیروئید) داشته اند باید از یا این نشانه ها آگاه باشند.استفاده از دست بند های شناسایی مشخص کنده این افراد خالی از لطف نیست.(هرچند که در کشور های جهان سوم این کار مرسوم نیست و فرد بیمار از این کار خجالت میکشد).

این عارضه یک اورژانس پزشکی است و باید هر چه سریع تر به آن رسیدگی شود. همان طور که گفته شد این حالت معمولا در افرادی با مشکل تیروئیدکتومی(برداشتن تیروئید در اثر برخی بدخیمی ها) ممکن است پیش اید.و نباید باعث وحشت همه بیماران باشد.

گواتر:

به بزرگ شدن غیرعادی غده تیروئید در اثر کمبود ید گواتر گفته میشود.

گواتر نیز بیشتر یک عاضه است نه یک بیماری و میتواند گواهی بر احتمال تیروئید کم کار باشد.

این مشکل در گذشته شایع تر بوده است . اما امروزه به علت غنی شدن نمک های خوراکی با ید خیلی کمتر دیده میشود.

رایج ترین راه برای تشخیص آن معاینه بالینی مددجو(بیمار) میباشد.

توصیه های پزشکی:

افرادی که کم کاری تیروئیدی طولانی تشخیص داده نشده دشته اند باید شروع درمانشان با احتیاط باشد. شروع درمان در این بیماران و اصلاح شدن سطح هرمون های تیروئیدی در این افراد سبب درد های قبی میشود. (آنژین قلبی).

مصرف هم زمان داروهای اصلاحی تیروئید (ازجمله لووتیروکین) با برخی دارو نظیر سایمتیکون، کاربامازپین ، فنی توئین ،کلسیم سیترات،آلمینیوم و منِزیم هیدروکساید تداخل دارد.(درصورت مصرف هرکدام از این داروها با پزشک خود مشورت کنید زیرا مکن است لازم به تغیراتی در نسخه مصرفی شما باشد)