آمی تریپتیلین یکی از دارو های دسته ضد افسردگی های سه حلقوی است که بیشتر برای درمان افسردگی از آن استفاده میشود. علاوه بر درمان افسردگی این دارو در نروپاتی های دیابتی، میگرن، سردرد خوشه ای، شب ادراری کودکان نیز مصرف میشود. آمی تریپتیلین موجب مهار باز جذب سروتونین و افزایش سطح آن در بدن میشود. این دارو به شکل قرص های10، 25، 50 ، و 100 میلی گرمی تولید میشود و برای تهیه آن نسخه پزشک حتما لازم است. شایع ترین عوارض جانبی این دارو خواب آلودگی، یبوست، بی حال و سرگیجه است.
در ادامه و در سایت بیمار سلامت به برسی تمامی موارد مصرف ، نحوه و مقدار مصرف ، تداخلات دارویی ، مسمومیت و عوارض جانبی آمی تریپتیلین میپردازیم.
آمی تریپتیلین برای چیست
این دارو یکی از پرمصرف ترین دارو ها در درمان افسردگی است که به صورت قرص های 10 ، 25 ، 50 و 100 میلی گرمی تولید میشود. آمی تریپتیلین مخصوصا برای درمان افسردگی همراه با اضطراب بسیار موثری میباشد. علت این امر خاصیت رخوت انگیزی و آرام بخشی آمی تریپتیلین میباشد و این ویژگی آنرا از سایر دارو های هم دسته خود متمایز کرده است.
این دارو علاوه بر تاثیری که در درمان افسردگی دارد میتواند در درمان درد های عصبی نیز بسیار موثر تر از مسکن های معمولی باشد. به طور کلی از آمی تریپتلین در موارد زیر استفاده میشود:
- شب ادراری در کودکان(البته برای درمان شب ادرای بیشتر از ایمی پرامین استفاده کرد)
- میگرن
- اضطراب
- سردرد خوشه ای
- نروپاتی های دیابتی
- سکته مغزی
- ام اس
- درد های ناشی از هرپس زوستر ( نوعی عفونت منتقل از راه جنسی)
- درد های ناشی از انواع سرطان های متاستاتیک
- سردرد تنشی
در موارد فوق میتوان آمی تریپتیلین را به عنوان یک درمان کمکی در کنار درمان های اصلی تجویز کرد. لازم به ذکر است که دوز مصرفی این دارو در درمان موارد فوق با دوز مورد نیاز برای درمان افسردگی متفاوت است.
در چه مواردی نباید از آمی تریپتیلین استفاده کرد؟
- نارسایی های قلبی
- بیماران مبتلا به صرع
- سکته های قلبی
- افراد مبتلا به آب سیاه( گلوکوم)
- نارسایی کلیوی
- افرادی که عقاید خودکشی دارند
- نارسایی کلیوی
افرادی که از دسته دارویی MAO مانند سلژیلین استفاده میکنند نیز نباید از آمی تریپتیلین استفاده کنند.
نحوه و مقدار مصرف آمی تریپتیلین
آمی تریپتیلین در هر سنی و برای هر بیماری با دوز های مختلفی تجویز میشود. این دارو تنها به صورت قرص و در دوز های 10 ، 25 ، 50 و 100 میلی گرمی تولید میشود.. در صورت مصرف دوز های بالاتر از آنچه توسط پزشک توصیه میشود میتواند باعث مسمومیت شود و عوارض جدی و در برخی موارد غیر قابل بازگشت ایجاد میکند. به طور کلی مقدار صحیح مصرف آمی تریپتیلین از قرار یر است:
- برای درمان افسردگی: ابتدا از قرص آمی تریپتیلین 25 به صورت سه بار در روز استفاده میشود و رفته رفته دوز آنرا افزایش میدهند. حد اکثر دوز درمانی برای این دارو 200 میلی گرم در بزرگسالان میباشد و مقادیر بالا تر از این میتواند سبب مسمومیت شود. لازم به ذکر است که آمی تریپتیلین برای درمان افسردگی های همراه با اضطراب بهترین گزینه به حساب می آید.
- در درمان میگرن و سردرد های خوشه ای: به میزان 10 الی 75 میلی گرم آمی تریپتیلین هنگام شروع سردرد ها مصرف میشود. بسیار از افراد با تک دوز 10 میلی گرم نیز به نتیجه مطلوب دست پیدا میکنند. در سردرد خوشه ای و میگرن ممکن است احتیاجی به مصرف طولانی مدت این دارو نباشد و فقط در دوره های عود بیماری مصرف میشود. این دارو برای درمان سردرد های ناشی از میگرن و سردرد ای خوشه ای میتواند از داروهای مسکن موثرتر باشد.
- برای درمان شب ادرای در کودکان: در بچه ها 7 تا 10سال از 10 الی 20 میلی گرم آمی تریپتیلین به صورت شبانه ( تک دوز ) استفاده میشود. برای کودکان بالا تر از 10 سال ممکن است دوز های 25 تا 50 میلی گرمی لازم باشد.
- سایر موارد: آمی تریپتیلین در نروپاتی های دیابتی، درد های ناشی از سرطان های متاستاتیک ، سکته مغزی، ام اس و … نیز استفاده میشود که دوز آن به سلامت و کارکرد کبدی و کلیوی این افراد بستگی دارد.
عوارض جانبی آمی تریپتیلین
از آنجا که آمی تریپتیلین دارای اعمال گوناگونی است ، میتواند عوارض جانبی ناخواسته بسیاری نیز ایجاد کند. شایع ترین عوارض جانبی آمی تریپتیلین شامل سردرد و سرگیجه ، یبوست و خواب آلودگی است. اما میتواند عوارض جانبی زیرا نیز به دنبال داشته باشد که بیشتر آن ها در اوایل دوره درمانی مشاهده میشوند و پس از چند روز برطرف میشوند:
- خشکی دهان
- افت فشار خون
- تاری دید
- خواب آلودگی
- بی حوصلگی
- یبوست
- احتباس ادراری
- احتباس سدیم ( در افراد مسن احتمال بیشتری دارد)
- حساسیت به نور
- کهیر و خارش پوست
- مشکلات قلب عروقی( در دراز مدت و در اثر مصرف طولانی مدت )
آمی تریپتیلین آستانه تشنج را پایین میاورد لذا نباید در افراد مبتلا به صرع یا افرادی که در معرض تشنج هستند مصرف شود.
وضعیت مصرف آمی تریپتیلین در دوران بارداری و شیردهی
این دارو در رده D میباشد و در دوران بارداری منع مصرف کامل دارد. در دوران شردهی نیز به علت ترشح شدن در شیر مادر منع مصرف دارد.( مصرف آمی تریپتیلین در دوران شیردهی میتواند موجب ایجاد عوارضی مانند خواب آلودگی، بی اشتهایی و مشکلات تنفسی در نوزاد یا کودک شیرخوار شود.)
تداخلات دارویی
- فنوبابیتال و سیگار میتواند از اثر بخشی آمی تریپتیلین را کاهش دهند.
- بتابلاکر ها نظیر پروپرانول و متورال میتوانند باعث کند شدت دفع آمی ترپتیلین شوند لذا باید با احتیاط با این دارو ها مصرف شود.
- الکل میتواند باعث افزایش اثر آمی تریپتلین شود لذا باید در افراد الکلی با دوز های پایین تر تجویز شود
- دارو های ضد بارداری خوراکی، سایمتیدین و متیل فنیدات میتواند سطح پلاسمای آمی تریپتیلین را از طریق کاهش کلریانس کبدی آن کاهش دهند. لذا باید با این دارو ها با احتیاط مصرف شود
- مصرف آمی تریپتیلین با دارو های دسته دارو هایMAO نظیر سلیژین، ایزوکربوکسازید ،مکلوبماید و … تداخلات دارویی جدی ایجاد میکند و منع مصرف کامل دارد.( پس از مصرف این دارو ها مصرف آمی تییپتلین باید تا 14 روز به تاخیر افتد.)
مسمومیت دارویی
مسمومیت با آمی تریپتیلین میتواند در اثر مصرف بیش از حد دارو و یا افزایش غلظت دارو در خون به علت کاهش دفع دارو از بدن باشد. احتمال ایجاد مسمومیت در بچه های زیر 11 سال بالا تر میباشد. مهمترین علائم مسمومیت با این دارو از قرار زیر است:
- تحریک پذیری
- کاهش سطح هوشیاری
- توهم
- هیپرترمی
- علایمی شبیه پارکینسون( خشکی حرکات، لرزش غیر عادی اندام ها، سختی در صحبت کردن و ….)
- تشنج
- احتباس ادرار
- گشادی مردمک ها
در صورت مشاهده علائم شبه پارکینسون و نیز کاهش سطح هوشیاری سریعا مصرف دارو را قطع کنید.
سوالات متداول
آیا آمی تریپتیلین چاق کننده است
تغیرات وزنی چندان به عنوان یکی از عوارض این دارو مطرح نیست اما نورتریپتیلین میتواند سبب کاهش و یا افزایش وزن شود.( چاقی و لاغری در اثر مصرف این دارو ممکن است اتفاق افتد). در بین دارو های ضد افسردگی سه حلقوی احتمال افزایش وزن با دارو ایمی پرامین نسبت به سایر دارو بیشتر است.
آیا این دارو برای ترک اعتیاد مصرف میشود
بله ممکن است. به طور کلی ، ترک اعتیاد به صورت بیمارستانی و اصولی میتواند با تجویز دارو های ضد افسردگی همراه باشد و این عمر بسیار کمک کننده است. در واقع پس از برطرف شدن علائم محرومیت( همان خماری) ، فرد ممکن است دچار یک دوره افسردگی موقت شود لذا ممکن است از قرص آمی تریپتیلین برای ترک اعتیاد استفاده شود.
این دروه افسردگی موقت ممکن است بعد از 14 روز بروز کند. در ترک برخی مواد مخدر مانند هروئین ، دوره افسردگی ممکن است طولانی و تا حدی شدید تر باشد و بزرگترین مانع ترک برای این بیماران به حساب می آید.( قرص های ضد افسردگی مطابق آنچه متخصصین اعصاب و روان تجویز میکنند میتواند بسیار کمک کنده باشد.)
عوارض ترک آمی تریپتیلین
این دارو برای مشکلات مختلف دوره های درمانی متفاوتی دارد و در برخی موارد اصلا وابستگی ایجاد نمیکند. اما در افسردگی و اضطراب معمولا باید بیشتر از 3 ماه مصرف شود پس از ترک ناگهانی این دارو ممکن است علائم افسردگی با شدت بیشتری ظاهر شود. برای قطع مصرف این دارو معمولا لازم است که دوز مصرفی آن باید رفته رفته کاهش یابد.( در این صورت شاهد عوارض ترک آمی تریپتیلین نخواهیم بود.)
حرف آخر: بسیاری از مردم از مصرف دارو های ضد افسردگی هراس دارند. علت این امر شناخت ناکافی از این دارو ها میباشد. بسیاری از افراد در مقابل مصرف این دارو ها مقاومت میکنند در حالی که مصرف نکردن دارو های تجویز شده توسط پزشک میتواند بسیار خطرناک تر از عوارض این دارو ها باشد. لازم به ذکر است زمانی که پزشک شما دارو یی را برای شما تجویز میکند تمام فواید و مضرات آن را میسنجد و سعی میکند بهترین گزینه را برای شما انتخاب کند.
.
سایر داروهای مشابه
.
.
پایان مقاله
ناشر: مجله پزشکی بیمارسلامت
با تشکر از همکاری گروه مطالعاتی و تحقیقاتی بیمارسلامت
