این دارو از ترکیب استامینوفن و کدئین فسفات به دست میاید. استامینوفن کدئین جزء دارو های نارکوتیک است و برای تسکین درد های نسبتا ضعیف تا متوسط استفاده میشود. به علت وجود کدئین در این دارو ، میتوان آن را برای درمان سرفه های متوسط تا نسبتا شدید استفاده کرد. نام دیگر استامینوفن کدئین کودامول است. این دارو میتواند باعث وابستگی شود لذا مصرف بیشتر از 5 روز پشت سر هم توصیف نمیشود.
این دارو میتواند باعث مثبت شدن تست اپیوم به مدت 3 تا 5 روز پس از مصرف شود. لذا قبل از اقدام به انجام آزمایش اپیوم لازم است از چند روز قبل از آزمایش مصرف دارو قطع شود.
موارد مصرف
این دارو را به میتوان به قصد تخفیف درد های خفیف تا متوسط و نیز برای درمان سرفه های حاد و مقاوم استفاده کرد. استامینوفن کدئین ( یا همان کودامول)در بیماری های زیر به کار میرود
- سردرد
- میگرن
- کمردرد
- کوفتگی
- حملات آسم
- خارش گلو و سرفه های مداوم
- سردرد های خوشه ای و سردرد تنشی
- تب های خفیف ناشی از آنفولانزا و سرما خوردگی
اثر ضد درد این دارو از استامینوفن اندکی بیشتر است و به علت دارا بودن خاصیت آرام بخشی خفیف میتواند آستانه درد را در فرد بالا ببرد. به نظر میرسد استامینوفن کدئین بهتر از استامینوفن تنها در سردرد های حاد نظیر میگرن و سردرد تنشی موجب تخفیف درد میشود.( لازم به ذکر است که در دردهای مزمن بهتر است از این دارو استفاده نشود زیرا میتواند موجب وابستگی و اعتیاد به کدئین شود)
موارد منع مصرف استامینوفن کدئین ( کودامول )
این دارو دارای متابولیسم کبدی و دفع کلیوی است( در کبد سم زدایی میشود و از طریق کلیه ها دفع میشود.) لذا در نارسایی های کلیوی و کبدی منع مصرف کامل دارد. همچنین این دارو در بارداری در گروه C قرار دارد یعنی منع مصرف نسبی دارد.
استامینوفن کدئین در موارد زیر باید با احتیاط مصرف شود.
- زخم های گوارشی
- مشکلات انعقادی
- نارسای مغز استخوان
- افراد مسن با کارکرد کلیوی تضعیف شده
- حساسیت به مورفین و سایر مخدر ها
- در افرادی که به تازگی دچار ضربات مغزی شده اند.( میتواند در ارزیابی سطح هوشیاری و نیز فشار داخل مغزی این افراد اختلال ایجاد کند)
- فشار خون پاین و ضربان قلب پایین
مقدار مصرف استامینوفن کدئین
این دارو تنها به صورت قرص و به دو شکل 200/10 و 300/20 تولید میشود.( عدد بزرگتر نشان دهنده میزان استامینوفن است و عدد کوچک تر نمایان گر مقدار کدئین میباشد).نحوه مصرف استامینوفن کدئین بستگی به سن و وضعیت بالینی فرد دارد. در کودکان زیر 12 سال تنظیم دوز دارو بر اساس وزن آنها صورت میگیرد و نباید از 7.5 میلی گرم به ازائ هر کیلو وزن بدن بیشتر باشد.( یعنی اگر کودک 20 کیلو باشد باید نصف یک قرص استامینوفن کدئین 300/20 به او دهید.) در افراد بزرگسال این دارو را میتوان تا حداکثر دو عدد قرص در هر وعده و تا 4 وعده در 24 ساعت استفاده کرد. استفاده از کدامول( استامینوفن کدئین) در زنان باردار و در سنین شیر دهی باید زیر نظر پزشک انجام شود زیرا منع مصرف نسبی دارد.
هشدار:
به علت وجود کدئین در این دارو باید مدت مصرف آن کمتر از 5 روز مداوم باشد زیرا میتواند باعث وابستگی شود.
عوارض استامینوفن کدئین
- خواب آلودگی
- یبوست
- مسمومیت کلیوی و کبدی
- خارش بدن
- کهیر
- کاهش فشار خون
- کاهش تعداد پلاکت و گلبول سفید
- افزایش خطر خونریزی
- وابستگی( در صورت مصرف طولانی مدت)
- تحریک رفلاکس معده
- بی اشتهایی و در برخی موارد پر اشتهایی
به طور کلی کودامول( استامینوفن کدئین) با کدئین و استامینوفن عوارض یکسان و مشترکی دارد.
مصرف بیش از حد و یا اختلال در دفع دارو ممکن است باعث مسمومیت با کودامول شود. علائم مسمومیت با این دارو شبیه مسمومیت با استامینوفن است با این تفاوت که میتواند شدید تر باشد و زود تر اتفاق می افتد.
علائم مسمومیت با استامینوفن کدئین
مصرف زیاد کودامول میتواند باعث سرکوب سیستم مرکزی و نیز نارسای های حاد کبدی و کلیوی شود و به طور کلی علائم زیر را ایجاد میکند
- خواب آلودگی
- کاهش سطح هوشیاری
- افت فشار خون
- تنگ شدن مردمک ها
- زدی
- کاهش دفع ادرار
- خاکستری شدن رنگ مدفوع
- تب
- سیانوز شدن( تیره شدن رنگ پوست_ معمولا در اثر کمبود اکسیژن)
- خونریزی از لثه و کبودی های بی دلیل روی بدن
موارد بالا مهمترین علائم مسمومیت با استامینوفن کدئین هستند.
درمان مسمومیت
مسمومیت با این دارو میتواند با تجویز استیل سیستئین و در صورت لزوم نالوکسان انجام میشود. استیل سیستئین برای کاهش عوارض ناشی از استامینوفن و درمان مسمومیت با آن مورد استفاده قرار میگیرد. نالوکسان نیز برای مسمومیت با دارو های مخدر استفاده میشود در صورت مسمومیت با دوز های بالای استامینوفن کدئین ممکن است برای خنثی سازی کدئین آن از نالوکسان استفاده شود.
سوالات متداول
آیا استامینوفن کدئین برای زود انزالی مناسب است؟
خیر. این دارو اگر چه میتواند تا حدودی انزال را به تاخیر بیندازد ولی به عنوان یک دارو و درمان برای زود انزالی مطرح نیست. برای درمان زود انزالی میتوان از دارو های اختصاصی این مشکل استفاده کرد که تاثیر بهتر و عوارض کمتری داشته باشند.
ترک استامینوفن کدئین چند روز طول میکشد؟
از نظر جسمانی دوره ترک این دارو حدود3 تا 5 روز طول میکشد ولی وابستگی روانی به آن ممکن است تا چند هفته ادامه داشته باشد.( خماری ناشی از آن 3 تا 5 روز طول میکشد.) ترک استامینوفن کدئین از ترک بیشتر انواع مخدر ها ساده تر است و تنها با علائمی ماند بی حالی، آبریزش بینی، بی قراری نسبی و اسهال احتمالی .. همراه است. ولی در صورت استفاده بلند مدت از این دارو و احتیاج به دارو های کمکی میتواند به یک پزشک اعصاب و روان مراجعه کنید.
آیا میتوان از استامینوفن کدئین برای ترک اعتیاد استفاده کرد؟
مقدار مخدر این دارو بسیار کم است و در هیچ یک از منابع به عنوان دارویی برای ترک اعتیاد از آن صحبت نشده است. برای ترک اعتیاد معمولا به صورت موقت ، از برخی دارو های ضد جنون و ضد افسردگی استفاده میشود. برای ترک اعتیاد به استامینوفن کدئین میتوانید از برخی دارو های ضد جنون و یا ضد افسردگی زیر نظر یک متخصص اعصاب و روان استفاده کنید.
حرف آخز:
هر دارو داری یک سری موارد مصرف و فوایدی و یک سری موارد منع مصرف میباشد. تجویز دارو باید با در نظر گرفتن فواید دارو در کنار مزایای آن انجام شود. لذا توصیه میشود به صورت خودسرانه از هیچ دارویی استفاده نکنید.
ناشر :
دانشنامه پزشکی بیمار سلامت
با تشکر از گروه مطالعاتی هیرو
بسیار مقالات خوب و ارزشمندی در اختیار عموم قرار میدین واقعا عالی هستین موفق باشین.