اسپیرونولاکتون

اسپیرونولاکتون یکی از داروهای مدر( ادار آور ) است که تنها به صورت قرص های 50 و 100 میلی گرمی تولید و مصرف میشود. این دارو از طریق مهار هورمون آلدسترون( هورمون ضد اداری) اثر خود را اعمال میکند. مهمترین عوارض اسپیرونولاکتون ( آلداکتون ) خواب آلودگی، اختلالات قاعدگی در زنان ، اختلال نعوظ در مردان و بزرگی شدن پستان ها میباشد. این دارو عمدتا برای کنترل فشار خون و نارسایی های قلبی استفاده میشود اما از آن برای درمان جوش، هیرسوتیسم و … نیز استفاده میگردد.
در ادامه و در سایت بیمار سلامت به برسی تمامی موارد مصرف، منع مصرف، تداخلات دارویی، نحوه و مقدار مصرف و عوارض جانبی قرص اسپیرونولاکتون 25 و 100 میپردازیم.

قرص اسپیرونولاکتون برای چیست

مهمترین کاربرد اسپیرونولاکتون (آلداکتون)کنترل فشار خون های مقاوم به درمان و جلوگیری از پیشرفت نارسایی قلبی است. اما از این دارو ( به صورت قرص های 25 ، 50 و 100 میلی گرمی) برای درمان بیماری های زیر نیز استفاده میشود:

• • هیرسوتیسم (پرمویی) در زنان

• • کنترل بلوغ زود رس در پسربچه ها

• • برخی از انواع ریزش مو( بیشتر در زنان)

• • درمان و کنترل کیست تخمدان

• • آکنه ولگاریس (نوعی جوش )

• • ادم اندام ها مخصوصا اگر در اثر نارسایی قلبی باشد

• • آسیت ( آب آوردن شکم)

• • هیپوکالمی (کاهش پتاسیم خون) و هیپرناترمی(افزایش سدیم خون)
  • سندرم ترشح نابجای هورمون ضد ادراری (SIADH)

مطابق مطالعات انجام شده از مقادیر نصف یا یک قرص کامل اسپیرونولاکتون ، دو بار در روز میتواند از پیشرفت نارسایی قلبی کمک کند. در موارد شدید آسیت که محدودیت های مصرف نمک ( کمتر از 2 گرم در روز) نتواند کارساز باشد از ترکیب قرص اسپیرونولاکتان و فوروزماید استفاده میشود. اگر چه این دارو در سنین باروری در بانوان چندان گزینه مناسبی نیست اما میتواند برای درمان جوش، کیست تخمدان و طاسی در بانوان استفاده شود.

موارد منع مصرف

مصرف اسپیرونولاکتون ( آلداکتون) در دوران بارداری و شیردهی منع مصرف کامل دارد.( رده D بارداری است و میتواند باعث شکل گیری برخی نقایص در جنین شود.) همچنین در مواردی مانند نارسایی پیشرونده کلیوی و آنوری( دفع اداری کمتر از 50 سی سی در 24 ساعت) نباید از این دارو استفاده کرد.

نحوه و مقدار مصرف اسپیرونولاکتون

نحوه و مقدار مصرف قرص اسپیرونولاکتون به نوع و شدت بیماری و وضعیت بالینی فرد بستگی دارد. به طور کلی مقدار مصرف این دارو در بیماری های مختلف از قرار زیر است

• • برای کنترل فشار خون و نارسایی قلبی:
    برای کنترل گسترش نارسایی قلبی یا فشار خون اسپیرونولاکتون دو بار در روز( اول صبح و اوایل شب) مصرف میشود. برای این موضوع معمولا از قرص اسپیرونولاکتون 25 استفاده میشود.( یکی صبح و یکی شب). حدا اکثر میزان مجاز این دار برای نارسایی قلبی و فشار خون 100 میلی گرم در 24 ساعت است.

• • هیرسوتیسم در زنان
    برای درمان هیرسوتیم( پرمویی) میتوان حداکثر 200 میلی گرم اسپیرونولاکتون مصرف کرد( حد اکثر روزی دو عدد قرص 100 میلی گرمی) اما دوز معمول آن 50 میلی گرم در 24 ساعت است.

• • درمان جوش و کیست تخمدان در زنان
    برای درمان آکنه و کیست تخمدان از اسپیرونولاکتون 100 میلی گرم استفاده میشود.( دوبار در روز و هر بار نصف یک قرص_ طول درمان ممکن است بیشتر از چند ماه طول بکشد)

• • کنترل و درمان آسیت و ادم اندام ها
    در درمان ادم اندام ها بستگی به شدت و وسعت ادم از قرص های 25 تا 50 میلی گرم دو الی چهار بار در روز استفاده میشود. برای آسیت معمولا از ترکیب قرص های اسپیرونولاکتون 100 و فوروزماید 40 و حداکثر چهار بار در روز استفاده میشود.( خطر افت فشار خون و کم آبی بدن در این حالت بالا است)

عوارض جانبی قرص اسپیرونولاکتون

اسپیرونولاکتون معمولا عوارض گوناگونی دارد اما خوشبختانه اکثر عوارض آن موقت هستند و پس از قطع مصرف دارو برطرف میشوند. به طور کلی عوارض جانبی قرص اسپیرونولاکتون شامل موارد زیر است.

• • افت فشار خون و سرگیجه

• • اختلال در نعوظ

• • کاهش میل جنسی ( در هر دو جنس)

• • ژنیکوماستی ( بزرگ و دردناک شدن نوک پستان ها) در هر دو جنس مرد و زن

• • اختلالات قاعدگی

• • تکرر ادرار

• • اسهال، التهاب و خونرزی معده

• • دهیداسیون( کم آبی بدن) هیپرکالمی( افزایش پتاسیم خون) و هیپوناترمی( کاهش سدیم خون)

• • خواب آلودگی و بی حالی

• • افزایش عطش و پرنوشی

لازم به ذکر است که شدت برخی از عوارض مانند تغییر در الگو های جنسی و ژنیکوماستی در بانوان شدید تر است.( اسپیرونولاکتون از اثر برخی هورمومن ها استروئیدی مخصوصا آلدسترون و پروژسترون جلوگیری میکند.)

تداخلات دارویی

به طور کلی اسپیرونولاکتون تداخلات جدی ندارند و تداخلات دارویی آن عموما شامل افزایش یا کاهش اثر سایر دارو ها است. به طور کلی داروهای زیر باید با اسپیرونولاکتون با احتیاط مصرف شوند:

• • داروهای دسته ACE مانند لوزارتان، والسارتان، کاپتوپریل

• • داروهای حاوی پتاسیم مانند پنی سیلین G

• • اپی نفرین و داروهای بیهوشی( اسپیرونولاکتون باعث کاهش اثر این داروها میشود.)

هشدارها

• • طی مصرف اسپیرونولاکتون از انجام فعلیت های بدنی در محیط های گرم خوداری کنید( پیشگیری از کم آبی بدن)

• • از مصرف غذا های غنی از پتاسیم پرهیز کنید.( موز، میوه خشک، زردآلو، کشمش و مویز)

• • برای خودداری از افت ناگهانی فشار خون طی درمان با اسپیرونولاکتون، از برخواستن ناگهانی و تغیر وضعیت های سریع خودداری کنید.

• • برای کاهش عوارض گوارشی بهتر است دارو با غذا مصرف شود

.

سایر داروهای مشابه

• • فوروزماید

• • هیدروکلرتیازید

• • تریامترن اچ

پایان مقاله
ناشر: سایت بیمارسلامت
با تشکر از همکاری گروه مطالعاتی و تحقیقاتی هیرو