ریسپریدون

ریسپریدون دارویی از خانواده داروهای ضد جنون است  و یکی از داروهای اصلی برای کنترل و درمان اسکیزوفرنی میباشد. اما از این دارو برای درمان پرخاشگری و بیش فعالی، اختلال دو قطبی، اختلالات اضطرابی و وسواس فکری نیز استفاده میشود. این دارو به صورت قرص و شربت تولید میشود که شربت آن برای استفاده در کودکان مناسب است. مهمترین عوارض جانبی ریسپریدون شامل خواب آلودگی، درد و تورم سینه ها، یبوست و گاهی اسهال، چاقی و سرگیجه است. 
در ادامه و در سایت بیمار سلامت به برسی تمامی موارد مصرف، منع مصرف، تداخلات دارویی، نحوه و مقدار مصرف قرص و شربت ریسپریدون میپردازیم.

ریسپریدون برای چیست / موارد مصرف

این دارو در واقع یک داروی ضد اسکیزوفرنی است که برای درمان و تخفیف مانیا، اختلالات دو قطبی، تحریک پذیری و پرخاشگری نیز استفاده میگیرد. ریسپریدون به ندرت در درمان اضطراب، تیک های عصبی و بیش فعالی نیز تجویز میشود. گاهی ممکن است است از این دارو برای کمک به ترک اعتیاد، اختلالات وسواسی و اختلالات سازگاری نیز استفاده شود که رایج نیست.

موارد منع مصرف

در افرادی که سابقه حساسیت به ریسپریدون دارند، منع مصرف دارد. همچنین این دارو در بیماران قلبی، ضربان قلبی بالا، فشار خون پایین، مشکلات حاد کبدی، سرطان سینه، سابقه تشنج و اختلالات خونی، باید با احتیاط مصرف شود.

تداخلات دارویی

به طور کلی ریسپریدون تداخلات دارویی خطرناکی ندارد. اما مصرف آن با داروهای زیر باعث افزایش عوارض جانبی آن میشود:

• • کاربامازپین، فنی توئین

• • داروهای مخدر

• • داروهای ضد پارکینسون از جمله لودوپا

• • داروهای ضد فشار خون

• • ایتراکونازول ( یک داروی ضد قارچ است)

• • ریفامپین ( نوعی آنتی بیوتیک است.)

نحوه و مقدار مصرف ریسپریدون

نحوه و مقدار مصرف این دارو به نوع اختلال و سن فرد بستگی دارد و باید توسط پزشک شما تعیین شود اما به طور کلی از قرار زیر میباشد:

• • برای اسکیزوفرنی در بزرگسالان:
    در اسکیزوفرنی درمان را با یک قرص ریسپریدون 1 ، هر 12 ساعت یکبار تجویز شروع میکنند. در صورت عدم دستیابی به پاسخ درمانی مناسب دوز دارو را رفته رفته افزایش میدهند.( حد اکثر یک قرص 4 میلی گرمی هر 12 ساعت یکبار)

• • برای مانیا و دو قطبی در بزرگسالان:
    ابتدا با روزی یک عدد قرص 1 میلی گرمی شروع میکنند و در صورت عدم دستیابی به پاسخ درمانی مناسب دوز آن را افزایش میدهند.( یک قرص ریسپریدون 3 میلی گرمی هر 12 ساعت یکبار)

• • برای پرخاشگری و تحریک پذیری در بزرگسالان:
    ابتدا با نصف یک قرص ریسپریدون 1 هر دوازده ساعت یکبار شروع میکنند. اگر پاسخ درمانی ایجاد نشد دوز آن را به یک قرص کامل در هر وعده افزایش میدهند.

• • پرخاشگری و بیش فعالی در کودکان
    در کودکان بالای 6 سال ممکن است ممکن است از قرص این دارو استفاده شود ولی برای کودکان کمتر از 6 سال باید از شربت ریسپریدون استفاده کرد.( شروع درمان با 0.25 میلی گرم، 2 بار در روز و حداکثر دوز آن بسته به وزن کودک ممکن است به 1 میلی گرم دوبار در روز نیز برسد.)

هشدار: در سالمندان بزرگتر از 65 سال معمولا دوز شروع دارو نصف سایر بزرگسالان است. در کودکان زیر 12 سال نیز دارو بر اساس وزن آنها تنظیم میشود و توسط پزشک تنظیم میشود.)

وضعیت مصرف ریسپریدون در بارداری و شیردهی

 این دارو در دوران بارداری منع مصرف نسبی دارد و باید تنها با صلاح دید پزشک زنان  مصرف شود. همچنین ریسپریدون در دوران شیردهی نیز منع مصرف کامل دارد.( میتواند داخل شیرمادر ترشح شود.)

عوارض جانبی ریسپریدون

شایع ترین عوارض جانبی ریسپریدون شامل خواب آلودگی، تاری دید، اسهال یا یبوست و سرگیجه است که عموما گذرا هستند و تنها در هفته های اول درمان مشاهده میشوند. سایر عوارض جانبی این دارو شامل موارد زیر است.( در همه افراد مشاهده نمیشوند)

• • التهاب کبد و افزایش آنزیم های کبدی

• • افزایش وزن و چاقی

• • التهاب و درد سینه ها ( breast )

• • سندرم نولپتیک( جزء خطرناک ترین عوارض ریسپریدون است و نادر میباشد و با علائمی مانند سفتی عضلات، تنگی نفس، افزایش ضربان قلب، بی اختیاری ادرار و تخریب عضلات همراه است.)

• • افزایش خطر ابتلا به بیماری های عروق مغزی در سالمندان

موارد گفته شده در قسمت بالا جزء عوارض مصرف طولانی مدت ریسپریدون میباشد. این دارو از طرف سازمان غذا و داروی آمریکا برای استفاده در سالمندانی با مشکلات زوال عقل مانند بیماران مبتلا به آلزایمر مورد اخطار قرار گرفته است.( در سالمندان باید با احتیاط بیشتری مصرف شود.)

.

سایر داروهای مشابه

• • الانزاپین

• • هالوپریدول

• • تری فلوئوپرازین

• • ترانکوپین

.

پایان مقاله
ناشر: مجله پزشکی بیمار سلامت
با سپاس فراوان از همکاری گروه مطالعاتی و تحقیقاتی هیرو