متوکلوپرامید

متوکلوپرامید یا پلازیل یکی از داروهای پرکاربرد و پر مصرف برای درمان حالت تهوع و استفراغ در کودکان و بزرگسالان است. این دارو به صورت قرص ، آمپول و شربت ( قطره کودکان ) تولید میشود. آمپول این دارو برای استفراغ های حاد و معمولا قبل و بعد از شیمی درمانی استفاده میشود. قرص این دارو برای درمان حالت تهوع و استفراغ های ناشناخته یا ناشی از بیماری های مختلف از سرماخودگی گرفته تا مالاریا استفاده میشود. شربت این دارو در کودکان و با قطره چکان استفاده میشود. مهمترین عوارض جانبی متوکلوپرامید خواب آلودگی ، گیجی، اسهال و خارش پوست است. ولی قابل توجه ترین عارضه جانبی آن دیسکنزی میباشد که در صورت مصرف طولانی مدت ( بیش از 14 روز ) مشاهده میشود.
در ادامه و در سایت بیمار سلامت به برسی تمامی موارد مصرف ، منع مصرف ، نحوه و مقدار مصرف، وضعیت در بارداری و شیردهی و عوارض جانبی قرص ، آمپول و قطره متوکلوپرامید میپردازیم.

موارد مصرف برای چیست / موارد مصرف قرص ، آمپول و قطره متوکلوپرامید

این دارو به صورت گسترده برای درمان و پیشگیری از استفراغ و حالت تهوع تجویز و مصرف میشود. اما میتواند برا کنترل و درمان رفلاکس معده نیز استفاده شود.( معمولا از قرص آن استفاده میشود.) از آمپول و قرص متوکلوپرامید یا همان پلازیل در دوره های شیمی درمان برای کنترل و درمان ناشی از داروهای شیمی درمان استفاده میشود. آمپول پلازیل در برخی موارد برای پیشگیری و درمان حالت تهوع ناشی از جراحی ها و بیهوشی های عمومی به صورت تک دوز استفاده میشود. اما برای این منظور معمولا استفاده از آمپول اندانسترون موثر تر است. قطره متوکلوپرامید ( شربت کودکان.) برای درمان حالت تهوع و استفراغ که معمولا در طول بیماری های مختلف در کودکان مشاهده میشود ، تجویز میگردد.

موارد منع مصرف

تمامی اشکال متوکلوپرامید ( قرص ، آمپول و قطره ) در زخم ها و خونریزی های گوارشی ، تومور های فئوکروموسیتوم ، بیماران مبتلا به صرع و تشنج و همچنین بیماران مبتلا به پارکینسون منع مصرف کامل دارد.

تداخلات دارویی

مصرف همزمان قرص متوکلوپرامید ( پلازیل )با آسپرین ، دیازپام، لیتیوم ، تتراسایکلین و استامینوفن جذب متوکلوپرامید افزایش میابد و امکان افزایش سطح پلاسمایی آن وجود دارد. ( بهتر است بین مصرف این دارو ها حداقل یک ساعت فاصله بیفتد.) مصرف متوکلوپرامید میتواند اثر داروهای کاهنده فشار را افزایش دهد و امکان افت فشار خون ناشی از این داروها را افزایش دهد. در مصرف داروهای ضد سایکوز مانند بوتیروفنون ،فنوتیازینها با متوکلوپرامید ممکن است واکنش های خارج هرمی تقویت شوند.

نحوه و مقدار مصرف قرص ، قطره و آمپول متوکلوپرامید

این دارو به شکل آمپول ، قرص و قطره ( شربت کودکان که با قطره چکان به آنها داده میشود.) تولید و مصرف میشود. آمپول متوکلوپرامید ( 10 میلی گرم.) برای پیشگیری و درمان تهوع در دوره های شیمی درمان 30 دقیقه قبل از شروع شیمی درمان و دو ساعت پس از آن به فرد تزریق میشود ( حد اکثر سه دوز ). گاهی نیز از آمپول متوکلوپرامید پس از جراحی های بزرگ و بی هوشی های عمومی برای کنترل تهوع و استفراغ استفاده میشود ولی برای این منظور آمپول اندانسترون گزینه بهتری میباشد. قرص متوکلوپرامید ( 10 میلیگرم.) نیز معمولا برای درمان رفلاکس معده و تهوع و استفراغ با منشاء ناشناخته و یا ناشی از بیماری ، به صورت هر 8 ساعت یک قرص تا حداکثر 4 قرص در 24 ساعت استفاده میشود.

قطره متوکلوپرامید ( شربت ) تنها در کودکان استفاده میگردد و مقدار و مدت مصرف آن باید توسط پزشک و بر اساس وزن کودک تنظیم شود.( ترجیحا متخصص کودکان)

وضعیت مصرف متوکلوپرامید در بارداری و شیردهی

مصرف متوکلوپرامید ( پلازیل )در دوران شیردهی بدون مانع است. این دارو در رده B بارداری قرار دارد و میتواند در صورت لزوم استفاده شود و بلامانع است.

عوارض جانبی قرص ، آمپول و قطره متوکلوپرامید

شایع ترین عوارض جانبی متوکلوپرامید اسهال ، سردرد ، خواب آلودگی ، القا و تشدید افسردگی (موقت)، خارش پوست و کاهش میل جنسی است. اما عوارض شدید و قابل توجه این دارو که معمولا در صورت مصرف طولانی مدت آن مشاهده میشود شامل عوارض خارج هرمی ( سفتی عضلات گردن کمر و کندی حرکات.) و دیسکنزی (حرکات غیر ارادی و مکرر شبیه علائم پارکینسون) است. در صورت مشاهده عوارض خاج هرمی و دیسکنزی مصرف دارو باید متوقف گردد و به پزشک بیمار اطلاع داده شود. ( معمولا برای درمان دیسکنزی و عوارض خارج هرمی در دوره های درمانی طولانی مدت با متوکلوپرامید از دیفن هیدرامین و در برخی موارد بیپریدین استفاده میشود.) امکان بروز عوارض جانبی متوکلوپرامید ( پلازیل .)در صورت استفاده از آمپول آن شایع تر از سایر اشکال آن( قطره و قرص ) است و در کودکان بیشتر مشاهده میشود.

هشدارها و توصیه های درمانی

• • در صورت مشاهده پرش های عضلانی به پزشک خود اطلاع دهید.
  • پس از مصرف متوکلوپرامید ( پلازیل ) به مدت دو ساعت از رانندگی و کارهایی که نیازمند هوشیاری کامل هستند خودداری شود.
  • از مصرف خودسرانه دارو برای مدت های طولانی ( بیش از 14 روز ) خودداری کنید.
  • آمپول متوکلوپرامید به نور حساس است لذا پس از کشیدن دارو داخل سرنگ بهتر است تزریق آن شروع شود.
  • این دارو در افراد داروی فشار خون بالا، پارکینسون و افسردگی باید با احتیاط مصرف شود.

سایر دارو های مشابه

• • اندانسترون
  • کلرپرومازین
  • نابیلون

پایان مقاله

ناشر:سایت بیمارسلامت
با سپاس فراوان از گروه مطالعاتی و تحقیقاتی هیرو