آنوریسم مغزی

به اتصاع و بیرونزدگی دیواره عروق مغز که معمولا در اثر ضعف دیواره عروق ایجاد میشوند، آنوریسم مغزی میگویند. این بیماری یکی از اصلی ترین علت های سکته مغزی جوانان میباشد. در آنوریسم دیواره عروق به علت نقص های ژنتیکی، فشار خون و … دچار ضعیف و بیرونزدگی میشود. این ضعف در دیواره عروق میتواند خطر خونریزی های داخلی را افزایش دهند. آنوریسم مغزی اغلب موارد بدون علامت باقی میماند و در بسیاری از مواقع پس از ترکیدن و ایجاد خونریزی مغزی تشخیص داده میشود. آنوریسم های داخل مغز مهمترین علت سکته های هموراژیک است که مهمترین سکته در بین جوانان میباشد.
در ادامه و در سایت بیمار سلامت به برسی علت های ، علائم و روش های تشخیص و درمان آنوریسم مغزی قبل و پس از ترکیدن میپردازیم.

علت آنوریسم مغزی چیست

علت اصلی تشکیل آنوریسم مغزی وجود ضعف در دیواره عروق است که هنوز علت دقیق آن مشخص نیست. اما عوامل بسیاری میتوانند باعث تشدید آن شوند یا فرد را مستعد تشکیل این آنوریسم ها کنند. مهمترین ریسک فاکتور های آنوریسم مغزی شامل موارد زیر است:

• • وجود سابقه خانوادگی و ژنتیک

• • فشار خون های بالا و کنترل نشده

• • سیگار کشیدن

• • جراحی های متعدد مغزی

• • آبسه مغزی

• • آسیب های مغزی شدید که با آسیب عروقی همراه باشند

• • تومور های مغزی

• • مصرف مشروبات الکلی و کوکائین

• • بیماری AVM ( این بیماری به همراه آنوریسم مغزی شایع ترین علت های سکته هموراژیک میباشند.)

• • بیماری سل

از بین عوامل بالا وجود سابقه خانوادگی مثبت و عوامل ژنتیکی مهمترین علت ابتلا به آنوریسم مغزی میباشد. همچنین مطابق تحقیقات به عمل آمده در افرادی که داری بیماری هایی مانند کلیه پلی کیستیک، کیست کبد، بیماری های دریچه ای قلب و نارسایی کلیه ، آنوریسم های مغزی نیز بیشتر مشاهده میشد.

مطابق مرکز پژوهش های کتابخانه پزشکی آمریکا ( pubmed) پس از سن یائسگی احتمال ابتلا به آنوریسم بیش از 2 برابر افزایش میابد. علت این موضوع میتواند کاهش سطح استروژن در خون و کاهش ساخت کولاژن در دیواره عروق باشد.

علائم آنوریسم مغزی

این بیماری در اکثر موارد هیچ هیچ علامتی و نشانه ای ندارد. مهمترین نشانه ای که ممکن است در برخی افراد و برخی از انواع آنوریسم های مغزی مشاهده شود، سردرد های شدید میباشد. معمولا سردرد های ناشی از آنوریسم با فعالیت و حرکت کردن بدتر میشوند و آنها را به سردرد رعد آسا و شدید تشبیه میکنند. در بسیاری از موارد فرد زمانی به وجود آنوریسم پی میبرد که پارگی در دیواره عروق رخ داده است و فرد دچار خونریزی مغزی گشته است. اما خوشبختانه تحقیقات نشان میدهند تنها تعداد بسیار کمی از این آنوریسم ها پاره میشوند.
به طور کلی مهمترین علائم و نشانه های آنوریسم مغزی در موارد حاد و پیش از پاره شدن شامل موارد زیر است:

• • اختلالات بینایی شامل دوبینی یا از دست دادن بینایی

• • درد های شدید و ناگهانی در اطراف حدقه های چشم

• • سردرد های شدید و ناگهانی (مهمترین علامت)

• • اختلال تمرکز و فراموشی های گذرا و اشکال در حافظه کوتاه مدت

• • بی حسی شدن یک طرف صورت

• • اختلال در تکلم

• • اختلال در حفظ تعادل و تلو تلو خوردن

همانطور که گفته شد در بیشتر موارد آنوریسم مغزی هیچ علامتی ندارد و علائم تنها در صورت گسترش یافتن آنوریسم ها و نیز پارگی آنها ظهور میابد.

تشخیص و غربالگری

برای تشخیص آنوریسم های مغزی معمولا از سی تی آنژوگرافی یا آنژوگرافی با ام آر آی استفاده میشود. سی تی آنژیوگرافی بهترین گزینه مخصوصا برای افرادی است که احتمال پارگی آنوریسم در آنها وجود دارد. در هر دو روش یک ماده ( ویزیپک) به داخل یکی از ورید های بدن تزریق میشود.( از طریق آنژیوکت) سپس با کمی تاخیر اقدام به انجام سی تی اسکن یا ام آر آی از مغز میکنند. عکس تهیه شده ، مسیر عروق مغزی را مشخص میکند و پزشک شما( متخصص مغز و اعصاب) میتواند وجود و یا عدم وجود آنوریسم مغزی را تعیین کند.

متاسفانه هیچ روش غربالگری برای تشخیص آنوریسم چه در کشور ما و چه در سایر کشور ها و جود ندارد. و استفاده از روش های تشخیصی مانند ام آر آی یا سی تی فقط در افرادی با نشانه های بارز انجام میشود.

درمان آنوریسم مغزی پیش از ترکیدن

برای درمان آنوریسم مغزی از دو روش کلیپ آنوریسم و کویلینگ اندوواسکولار استفاده میشود. در بین این روش های استفاده از کویلینگ اندوواسکولار بهتر است و به نظر میرسد عوارض کمتری داشته باشد. در تمامی روش های درمان آنوریسم جراحی و بیهوشی عمومی لازم است. در ادامه به شرح مختصری از هر کدام از روش های درمانی میپردازیم.

کلیپ آنوریسم

روش کلیپس آنوریسم بیشتر برای آنوریسم های مغزی که بتوان از طریق جراحی باز به آنها دسترسی پیدا کرد استفاده میشود. در این روش پس از بیهوشی عمومی و برش جمجمه ناحیه دچار آنوریسم شده با یک کلیپس از بیرون بسته میشود. در این روش جریان خون داخل آنوریسم کاملا بسته میشود و به این ترتیب از پاره شدن آن جلوگیری میشود.

کولینگ اندوواسکولار

در روش کولینگ انوواسکولار پس از بیهوشی عمومی از طریق یکی از شریان های بدن یک کاتتر به داخل بدن فرستاده مشود. کاتتر ( لوله ای نازک و تو خالی) تا ناحیه دچار آنوریسم مغزی فرستاده میشود. پس از آنکه کاتتر در ناحیه آنوریسم قرار گرفت وسیله ای شبیه سیم به داخل آنوریسم فرستاده میشود و داخل آنرا را پر میکند. به این ترتیب بدون برش جمجمه و از داخل مسیر گردش خون ناحیه آنوریسم مغزی مسدود میشود و از پاره شدن آن جلوگیری میشود.

درمان آنوریسم مغزی پاره شده

در صورتی که آنوریسم بترکد باعث خونریزی مغزی میشود و سکته مغزی هموراژیک را ایجاد میکند. طول درمان و موفقیت روش های درمانی بستگی به ناحیه خونریزی و شدت آن دارد. درمان آنوریسم مغزی پاره شده عموما شامل جراحی های باز مغزی و بند آوردن خونریزی و تخلیه خون میباشد. شایع ترین ناحیه ای که آنوریسم های مغزی در آن ایجاد میشوند ، حلقه ویلیس است که در قاعده مغز میباشد و دسترسی به آن چندان ساده نیست. لذا در صورتی که خونریزی کم باشد ترجیح میدهند از اقدامات تهاجمی مانند جراحی برای درمان استفاده نکنند. (همچنین برای برقرار جریان خون به سمت سایر قسمت های مغز از داروی نیفیدپین استفاده میشود.)

خطر و عوارض  آنوریسم مغزی

مهمترین خطر و عوارض آنوریسم های مغزی پاره شدن آنوریسم ها و خونریزی مغزی است که اغلب در قاعده مغز ایجاد میشوند. در صورتی که این خونریزی ها به موقع شناسایی نشوند کشنده میباشند و حتی میتواند موجب مرگ فرد شود. اما خوشبختانه اکثر این آنورسیم ها دچار پارگی و ترکیدن نمیشوند. اگرچه اطلاعات کاملی از فراوانی آنوریسم مغزی در جمعیت در دسترس نیست اما گفته میشود کمتر از 0.5 % این آنوریسم ها پاره میشوند.

.

.

پایان مقاله

.

تهیه شده در سایت بیمار سلامت
با تشکر از گروه مطالعاتی و تحقیقاتی هیرو