سکته هموراژیک ( سکته خونریزی دهنده) نوعی از سکته مغزی است که در در اثر خونریزی مغزی ایجاد میشود. این سکته 15% از سکته های مغزی را تشکیل میدهد اما بیشتر مرگ و میر های ناشی از سکته مغزی را شامل میشود. این سکته به سکته مغزی جوانان نیز مشهور است زیرا بیشتر جوانانی که در آنها سکته اتفاق می افتد سکته آنها از این نوع است.
مهمترین علت این بیماری در جوانان آنوریسم عروق مغزی میباشد که معمولا به مسائل ژنتیکی مربوط میشود. کنترل فشار خون مهمترین عامل قابل کنترل برای پیشگیری از سکته مغزی هموراژیک چه در بین جوانان و چه در بین افراد مسن است. فشار خون بالا نه تنها میتواند موجب افزایش احتمال ابتلا به این بیماری شود بلکه میتواند درمان آنرا نیز با مخاطره روبرو کند.
در ادامه و در سایت بیمار سلامت علائم ، علت ها و درمان سکته مغزی هموراژیک را دقیق تر برسی میکنیم.
علائم سکته هموراژیک چیست ؟
علائم اولیه این نوع سکته با علائم اولیه سکته مغزی ایسکمیک ( ناشی از قطع خونرسانی مغز) یکسان است. اما سکته مغزی ناشی از هموراژی معمولا به سرعت پیشرفت میکنند و با علائمی مانند استفراغ جهنده، کاهش سطح هوشیاری و اغما خود را نشان میدهد. به طور کلی علائم سکته مغزی هموراژیک (خونریزی ) شامل موارد زیر است:
- سردرد شدید و ناگهانی
- اختلال در حفظ تعادل
- سرگیجه شدید
- بی حسی و بی حرکتی در نیم یا تمام بدن
- عدم توانایی در خندیدن و یا فوت کردن
- اختلال در بینایی یا از دست رفتن کامل بینایی
- عدم آگاهی به مکان و زمان
- فقدان هوشیاری یا کاهش شدید هوشیاری
- کاهش فشار خون
- افزایش ضربان قلب
- کاهش رفلکس های عمقی در یک یا هر دو سمت بدن
شدت علائم سکته مغزی هموراژیک به مقدار خونریزی و ناحیه دچار خونریزی بستگی دارد. خونریزی میتواند در زیر جمجمه و یا در زیر عنکبوتیه( یکی از لایه های اطراف مغز ) اتفاق افتد. خونریزی های زیر جمجمه ایی معمولا میتواند فشار بیشتری به مغز وارد کنند و معمولا سریع تر فرد را دچار کاهش سطح هوشیاری میکنند. اما تخلیه خونریزی ناشی از آنها نسبت به خونریزی های زیر عنکبوتیه راحت تر است.
هر چقدر بتوان زود تر به وجود سکته مغزی هموراژیک پی برد و خونریزی را متوقف کرد ، عوارض ناشی از آن کاهش میابد.
علت سکته هموراژیک
شایع ترین علت ابتلا به این سکته در افراد مسن ، فشار خون بالا است. اما در بین افراد جوان مهمترین علت ابتلا به سکته هموراژیک بیماری های عروق مغزی از جمله AVM و آنوریسم مغزی است. آنوریسم مغزی به معنای گشاد شدن عروق داخل مغزی و ضعیف شدن دیواره آنها میباشد. این بیماری خود میتواند در اثر فشار خون یا برخی عوامل ژنتیکی ایجاد شود. آنوریسم های مغزی معمولا در محل دو شاخه شدن شریان های بزرگ در حلقه ویلیس اتفاق می افتد. ( حلقه ویلیس حلقه ای از شریان های هستند که در کف مغز به یک دیگر متصل میشوند. این حلقه خونرسانی بخش های زیادی از مغز ازجمله بخش های پسین مغز و ساقه مغز را بر عهده دارند.) لذا پارگی آنها میتواند سکته همراژیک خطرناکی ایجاد کند که میتواند ساقه مغز یا حتی مغز میانی را درگیر کند.
شناسایی بیماری AVM و نیز آنوریسم مغزی میتواند مهمترین اقدام پیشگیرانه برای سکته مغزی هموراژیک باشد. در صورت تشخیص به موقع آنوریسم مغزی میتوان قبل از خونریزی مغزی آنرا با عمل جراحی بر داشت یا با روش های غیر جراحی آنها را مسدود کرد.
استفاده از دارو های مانند آمفتامین، کوکائین و مصرف زیادی دارو های ضد انعقاد نیز از دلایل دیگر ابتلا به سکته مغزی هموراژیک میباشد. سکته های هموراژیک ناشی از مصرف نابجای ضد انعقاد ها که با فشار خون نیز همراه باشد میتواند بسیار مهلک تر از سایر انواع سکته های ناشی از هموراژی باشد.
پیشگیری از سکته مغزی ناشی از خونریزی
پیش گیری از این بیماری به مراتب راحت تر از درمان آن است. برای پیشگیری از این نوع سکته مغزی باید ابتدا افراد مستعد را شناسایی کرد. افراد مبتلا به فشار خون و افرادی که مبتلا به آنوریسم های جمجمه ای هستند ، مهمترین گروهای پرخطر ابتلا به سکته مغزی هموراژیک ( ناشی از خونریزی) هستند. به طور کلی موارد زیر جهت پیشگیری از سکته هموراژیک میتوانند بسیار مفید باشند.
- کنترل فشار خون
- کنترل دوز دارو های ضد انعقاد و ضد پلاکت ا ز جمله آسپرین و وارفارین
- درمان آنوریسم داخل جمجمه ای
- ترک مصرف مت آمفتامین و کوکائین
- کنترل دیابت
- اصلاح بیماری AVM
موارد بالا مهمترین اقداماتی هستند که جهت پیشگیری از سکته هموراژیک میتوان انجام دارد.
درمان سکته مغزی هموراژیک
درمان سکته مغزی هموراژیک شامل تخلیه خون ( در صورت امکان ) و کنترل خونریزی از طریق کاهش فشار خون و برقراری خونرسانی به سایر بخش های مغز است. در خونریزی هایی که ناحیه خونریزی در زیر جمجمه باشد و قطر ناحیه خونریزی دهنده بیشتر از 3 سانتی متر باشد اولویت با عمل جراحی است. اما در مواردی که خونریزی کم باشد و یا راه دسترسی به آنها سخت باشد از روش های دیگری استفاده میشود.
برای کنترل فشار خون در سکته هموراژیک میتوان از دارو هایی مانند لابتالول ، نیتروپروساید و نیکاردیپین استفاده کرد. و برای پیشگیری از تشنج و عوارض ناشی از آن میتوان از فنی توئین استفاده کرد. یکی دیگر از داروهایی که در سکته مغزی هموراژیک استفاده میشود نیفیدیپین است. این دارو باعث حفظ خونرسانی سایر قسمت های مغز میشود.
حرف آخر:
در بیش از 40% از سکته های خونریزی دهنده ( هموراژیک ) نمیتوان کار زیادی برای فرد انجام داد و معمولا خونریزی وسیع است و امکان تخلیه یا بند آوردن آن وجود ندارد. از طرفی حتی پس از قطع خونریزی امکان عود مجدد تا 14 روز وجود دارد. لذا مراقبت های درمانی حتی پس از برطرف شدن روند خونریزی باید با دقت و وسواس فراوان دنبال شود.
پایان
ناشر: سایت بیمارسلامت
با تشکر از گروه مطالعاتی و تحقیقات هیرو
