پسوریازیس

پسوریازیس نوعی بیماری پوستی است که در اثر تولید بیش از حد سلول های اپیدرم ( زیر جلدی) ایجاد میشود. این بیماری نوعی بیماری ارثی ، غیر عفونی و التهابی محسوب میشود.
در این بیماری در اثر تولید بیش از حد سلول های اپیدرم( سلول های زیر جلدی) پوسته پوسته شدن نواحی از بدن اتفاق میافتد و ضایعاتی به رنگ نقره ای ایجاد میکند در این بیماری سرعت پوست ریزی بالا میرود و فرد در رخت خواب خود شاهد وجود تکه هایی از پوست بسیار نازک و خشک است. مهمترین علت پسوریازیس را ژنتیک میدانند اما عوامل دیگری نیز مانند آفتاب سوختگی شدید، استرس، تغییرات فصلی و …. نیز در بروز آن نقش دارند. لازم به ذکر است که در 25درصد افراد مبتلا به پسوریازیس ، ناخن ها نیز در گیر میشوند که به آن پسوریازیس ناخنی میگویند.
در ادامه و در سایت بیمار سلامت به برسی علائم ، علت ها ، درمان و انواع پسوریازیس میپردازیم: 

علائم پسوریازیس

علائم پسوریازیس شامل پوسته شدن پوست نواحی مختلف بدن مخصوصا پوست سر، آرنج ها، زانو ها و دنبالچه را در گیر میکند. پوست ناحیه درگیر در پسوریازیس معمولا خشک است و ممکن است با خارش همراه باشد. برخی از افراد تنها با وجود خارش و یا درد متوجه پسورازیس میشوند. انواع مختلفی از این بیماری وجود دارد. بسیاری از افراد تنها 1 نوع آن را دارند. اما انواع پسوریازیس توانایی تبدیل شدن به یک دیگر را دارند. بیشتر انواع بیماری پسوریازیس چرخه ای هستند.( یعنی با چرخه های بهبود و عود بیمار همراه است. )

انواع پسوریازیس

همانطور که گفته شد. پسوریازیس انواع مختلفی دارد که بستگی به شدت و ناحیه درگیر دارد. برخی از انواع این بیماری میتواند به سر تا سر بدن منتقل شوند و برخی دیگر تنها در ناحیه ای کوچک مشاهده میشوند و پس از یک هفته ممکن است محو شوند و برای همیشه از بین بروند. در زیر به معرفی انواع مختلف این بیماری میپردازیم.

پسوریازیس اریترودرمیک

شکل نادری از این پسوریازیس است که تقریباً تمام پوست بدن را تحت تأثیر قرار می دهد. این می تواند باعث خارش یا سوزش شدید شود. پسوریازیس اریترودرمیک ممکن است به طور ناگهانی ایجاد شود و ممکن است نیاز به درمان فوری پزشکی داشته باشد.

پسوریازیس پلاکی

این بیماری که به پسوریازیس ولگاریس نیز معرف است. شایع ترین شکل پسوریازیس میباشد. علائم آن شامل ضایعات پوستی خشک و پوشیده از فلس های نقره ای رنگ است که به پلاک معروف هستند. آنها به طور معمول در آرنج، زانو، پوست سر و دنبالچه ظاهر می شوند، اما می توانند در هر نقطه دیگری از بدن شما نیز ظاهر شوند. این پلاک های پوستی میتواند با حس خارش و درد همراه باشد اما معمولا فقط دارای خارش هستند.. در موارد شدید، پوست اطراف مفاصل شما ممکن است ترک بخورد و خونریزی کند.

پسوریازیس معکوس 

بر چین‌های پوست مانند زیر بغل، کشاله ران، بین باسن و زیر سینه‌ ها تأثیر میگذارد. می تواند باعث ایجاد لکه های بزرگ و صاف پوستی در برخی یا همه این نواحی شود. پسوریازیس معکوس با اصطکاک و تعریق بدتر میشود. بنابراین در هوای گرم بیشتر ایجاد نارحتی میکند.

پسوریازیس پوست سر

نوعی پسوریازیس پلاکی است. این می تواند در قسمت هایی از پوست سر شما یا در کل پوست سر ایجاد شود. اما معمولا در قسمت های از پوست سر که ضخیم تر است ایجاد میشود. در برخی از افراد پسوریازیس پوست سر با علائمی مانند خارش شدید پوست همراه است. اما در بسیاری از افراد هیچ وضعیت نارحت کننده ای ندارد . در موارد شدید، می تواند باعث ریزش مو شود که معمولا موقتی است.( این حالت با شوره سر تفاوت دارد و معمولا با علائمی مانند لکه های نقره ای در پوست سر مشخص میشود.)

پسوریازیس ناخن

در حدود 25 درصد از افراد مبتلا به پسوریازیس را درگیر میکند. این حالت میتواند باعث ایجاد فرورفتگی‌ها یا گودل های ریز در ناخن‌های شما ایجاد کند. همچنین میتواند باعث تغییر رنگ یا رشد غیرعادی آنها شود. ناخن ها اغلب می توانند شل شده و از بستر ناخن جدا شوند. در موارد شدید، ناخن ها ممکن است در اثر ضربه ها بسیار جزئی بشکنند. پسوریازیس ناخن در بسیاری از موارد شدید است و احتیاج به درمان های مختلف دارد.

پسوریازیس روده ای

این بیماری باعث ایجاد زخم های قطره ای کوچک (کمتر از 1 سانتی متر) روی سینه، بازوها، پاها و پوست سر شما می شود. این احتمال وجود دارد که پسوریازیس روده ای پس از چند هفته به طور کامل ناپدید شود. این بیماری گاهی پس از عفونت گلو استرپتوکوکی ایجاد میشود و در بین کودکان و نوجوانان شایع‌تر است و امکان تبدبل آن به پسوریازیس پلاکی وجود دارد.

پسوریازیس پوسچولار

نادرترین نوع از این بیماری است که باعث میشود تاول‌های چرکی (پوستول) روی پوست ظاهر شوند. پسوریازیس پوسچولار انواع مختلفی دارد و قسمت های مختلف بدن را تحت تاثیر قرار می دهد. یکی از انواع آن پسوریازیس پوسچولر ژنرالیزه است که معمولاً نیاز به درمان اورژانسی دارد. باعث ایجاد جوش‌هایی میشود که خیلی سریع در ناحیه وسیعی از پوست ایجاد میشوند. چرک از گلبول های سفید تشکیل شده و نشانه عفونت نیست. پوسچول ها ممکن است هر چند روز یا چند هفته یک بار در چرخه ظاهر شوند. در طول شروع این چرخه ها، پسوریازیس می تواند باعث تب، لرز، کاهش وزن و خستگی شود.

درمان پسوریازیس

درمان ها بر اساس نوع و شدت و ناحیه پوستی که تحت تأثیر قرار گرفته است تعیین می شود. پزشک شما احتمالاً با یک درمان خفیف مانند استفاده از کرم های موضعی روی پوست شروع می کند و سپس در صورت لزوم به سراغ درمان های قوی تر می رود. طیف گسترده ای از درمان ها برای پسوریازیس در دسترس است و به طور کلی به 3 دسته تقسیم میشوند:

1. درمان های موضعی: که شامل استفاده از کرم‌ها و پمادها میباشد
2. فتوتراپی :پوست شما در معرض انواع خاصی از اشعه ماوراء بنفش قرار میگیرد. استفاده از لیزر نیز جزء این دسته قرار میگیرد.
3. درمان های سیستمیک :داروهای خوراکی و تزریقی که در کل بدن اثر می‌کنند. انواع مختلف درمان اغلب به صورت ترکیبی استفاده میشوند.

در زیر تمامی درمان های پسوریازیس به صورت کامل تر میپردازیم.

درمان‌ های موضعی

درمان‌ های موضعی معمولاً اولین درمان‌ هایی هستند که برای پسوریازیس خفیف تا متوسط استفاده میشوند. در این روش از کرم ها و پمادهایی مخصوص بر روی مناطق آسیب دیده استفاده میشود. در بسیاری از افراد این نوع درمان تنها درمانی است که لازم دارند و میتواند کاملا اثر بخش باشد.، اگرچه ممکن است تا 6 هفته طول بکشد تا اثر قابل توجهی ایجاد شود. اگر به پسوریازیس پوست سر مبتلا هستید، ممکن است ترکیبی از شامپو و پماد توصیه شود. به طور کلی دارو هایی که برای در درمان های موضعی مورد استفاده قرار میگیرند شامل نرم کننده ها ، پماد و کرم های استروئیدی ، مهار کننده ها کلسینورین( مانند تاکرولیموس پیمکرولیموس ) ، ویتامین دی و دیترانول میباشد که در ادامه به شرح کامل آنها میپردازیم.

نرم‌کننده‌ها

نرم‌کننده‌ها درمان‌ های مرطوب‌ کننده‌ای هستند که مستقیماً روی پوست مالیده میشوند تا از دست دادن آب را کاهش دهند و روی آن را با یک لایه محافظ بپوشانند. اگر به پسوریازیس خفیف مبتلا هستید، احتمالاً یک نرم کننده اولین درمانی است که پزشک شما پیشنهاد می کند. مزیت اصلی نرم کننده ها ، مرطوب کردن پوست و کاهش خارش و پوسته ریزی است. برخی از درمان های موضعی دیگر بر روی پوست مرطوب بهتر عمل می کنند. پس از استعمتال نرم کننده ها حداقل 30 دقیقه از مصرف سایر درمان های موضعی خودداری کنید.. نرم‌کننده‌ها به‌ عنوان طیف گسترده‌ای از محصولات در دسترس هستند و میتوانند بدون نسخه از داروخانه خریداری شوند.

کرم‌ها یا پمادهای استروئیدی

کرم‌ها یا پمادهای استروئیدی (کورتیکواستروئیدهای موضعی) معمولاً برای درمان پسوریازیس خفیف تا متوسط در بیشتر نواحی بدن استفاده میشوند. این دارو ها تولید سلول های پوست را کند و خارش را کاهش میدهند. کورتیکواستروئیدهای موضعی دارای انواع مختلفی هستند و باید در صورت توصیه پزشک از آنها استفاده کنید. کورتیکواستروئیدهای موضعی قوی‌ را فقط باید در نواحی کوچک پوست یا روی لکه‌های ضخیم خاص استفاده کرد. استفاده بیش از حد از کورتیکواستروئیدهای موضعی در درمان پسوریازیس میتواند منجر به نازک شدن پوست و کم کاری غده آدرنال شود. از این کرم ها در نواحی مانند صورت و نواحی تناسلی و کشاله ران نمیتوان استفاده کرد. ( در این شرایط میتوان از مهارکننده‌های کلسینورین مانند تاکرولیموس استفاده کرد. )

مهارکننده‌های کلسینورین

مهارکننده‌های کلسینورین، مانند تاکرولیموس و پیمکرولیموس، پمادها یا کرم‌هایی هستند که فعالیت سیستم ایمنی را کاهش داده و به کاهش التهاب کمک میکنند. اگر کرم‌ های استروئیدی مؤثر نباشند، گاهی اوقات برای درمان پسوریازیس که بر نواحی حساس مانند صورت، اندام‌ های تناسلی و چین‌ های پوست از مهارکننده های کلسینورین استفاده میشود. این داروها هنگام شروع مصرف میتوانند باعث تحریک پوست یا احساس سوزش و خارش شوند، اما معمولاً در عرض یک هفته بهبود می یابد.

آنالوگ های ویتامین دی 

کرم های آنالوگ ویتامین D معمولاً همراه یا به جای کرم های استروئیدی برای پسوریازیس خفیف تا متوسط در نواحی مانند اندام ها، تنه یا پوست سر استفاده میشود. آنالوگ های ویتامین دی با کند کردن تولید سلول های پوست کار می کنند و اثرات ضد التهابی نیز دارند. نمونه هایی از آنالوگ های ویتامین دی عبارتند از کلسی پوتریول، کلسیتریول و تاکلسیتول. تا زمانی که بیش از مقدار توصیه شده استفاده نکنید، عوارض جانبی بسیار کمی وجود دارد. مصرف این دارو در افرادی که مشکلات پاراتیروئیدی دارند ممنوع است.

قطران زغال سنگ

قطران زغال سنگ روغنی غلیظ و سنگینی است و در گذشته برای درمان پسوریازیس استفاده میشد. نحوه عملکرد آن دقیقاً مشخص نیست، اما می تواند پوسته ها، التهاب و خارش را کاهش دهد. اگر سایر درمان‌ های موضعی مؤثر نباشند، ممکن است برای درمان پسوریازیس که بر اندام‌ ها ، تنه یا پوست سر تأثیر میگذارد، استفاده شود. قطران زغال سنگ میتواند لباس ها و ملافه ها را لکه دار کند و بوی بدی دارد.

دیترانول

دیترانول بیش از 50 سال است که برای درمان پسوریازیس استفاده می شود. این دارو در سرکوب تولید سلول های پوست موثر است و عوارض جانبی کمی دارد. با این حال، اگر بیش از حد غلیظ باشد، میتواند پوست را بسوزاند. معمولاً به عنوان یک درمان کوتاه مدت، تحت نظارت بیمارستان، برای پسوریازیس که اندام ها یا تنه را تحت تأثیر قرار می دهد، استفاده می شود، زیرا هر چیزی را که با آن در تماس است، از جمله پوست، لباس و لوازم حمام، لکه دار می کند. دیترانول را می توان در ترکیب با فتوتراپی استفاده کرد.

فتوتراپی

فتوتراپی نوع دیگری از روش های درمانی برای پسوریازیس است . این روش را می توان در بیمارستان ها و برخی از مراکز تخصصی، معمولاً تحت مراقبت متخصص پوست انجام داد. در این روش به پوست شما طیف های به خصوصی از نور نامرئی تابانده میشود. فتو تراپی خود انواع مختلفی دارد. در قسمت زیر رایج ترین این روش ها آورده شده است.

فتوتراپی با اشعه ماوراء بنفش (UVB)

در فتوتراپی UVB از طول موج نور نامرئی استفاده می کند. نور تولید سلول های پوست را کند می کند و یک درمان موثر برای برخی از انواع پسوریازیس است که به درمان های موضعی پاسخ نداده اند. هر جلسه فقط چند دقیقه طول می کشد، اما ممکن است لازم باشد 2 یا 3 بار در هفته به مدت 6 تا 8 هفته تکرار شود.

پسورالن به همراه اشعه ماوراء بنفش (PUVA)

برای این درمان، ابتدا یک قرص حاوی ترکیباتی به نام پسورالن به شما داده می شود، یا پسورالن ممکن است مستقیماً روی پوست مالیده شود. این باعث می شود پوست شما نسبت به نور حساس تر شود. سپس پوست شما در معرض طول موج نوری به نام فرابنفش (UVA) قرار می گیرد. این نور عمیق تر از نور UVB به پوست شما نفوذ می کند. اگر پسوریازیس شدید دارید که به درمان های دیگر پاسخ نداده است، ممکن است از این درمان استفاده شود. عوارض جانبی شامل حالت تهوع، سردرد، سوزش و خارش است. ممکن است لازم باشد تا 24 ساعت پس از مصرف قرص از عینک مخصوص استفاده کنید تا از ایجاد آب مروارید جلوگیری شود. استفاده طولانی مدت از این درمان توصیه نمیشود، زیرا می تواند خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد.

درمان های سیستمیک

اگر پسوریازیس شما شدید باشد یا سایر درمان ها موثر نباشند ، ممکن است درمان های سیستمیک برای شما تجویز شود. درمان های سیستمیک شامل دارو هایی است که کارکرد سیستمیک(عمومی و در سراسر بدن) دارند. این داروها می توانند در درمان پسوریازیس بسیار موثر باشند، اما همه آنها دارای عوارض جانبی بسیاری هستند. لذا معمولا در صورت موثر نبودن سایر درمان ها از درمان های سیستمیک استفاده میشود.

این دارو ها در دوران بارداری و شیر دهی معمولا منع مصرف دارند. اگر قصد دارید باردار شوید یا در دوران شیردهی هستید، باید قبل از مصرف این دارو ها با پزشک خود صحبت کنید تا بررسی شود که آیا برای استفاده در دوران بارداری یا شیردهی مناسب است.
به طورکلی درمان های سیستمیک پسوریازیس شامل متوتروکسات، آسیترتین ، سیکلوسپورین ، اتانرسپت ، آدالموماب ، اینفلیکسیماب و استینوماب میباشد. در ادامه به توضیحات مخترصری در مورد این دارو ها میپردازیم.

متوترکسات

این دارو از جمله دارو های مورد استفاده در شیمی درمانی نیز میباشد. متوترکسات می تواند با کاهش سرعت تولید سلول های پوست و سرکوب التهاب به کنترل پسوریازیس کمک کند. معمولا هفته ای یکبار مصرف می شود. مهمترین عارضه متوترکسات سرکوب مغز استخوان است.

متوترکسات می تواند برای جنین در حال رشد بسیار مضر باشد، بنابراین مهم است که زنان در حین مصرف این دارو و حداقل تا 6 ماه پس از پایان درمان با این دارو از بارداری خود جلوگیری کنند. به مردان نیز توصیه می شود که تلاش برای بچه دار شدن را حداقل برای 6 ماه از آخرین دوز متوترکسات به تاخیر بیندازند. همچنین شایان ذکر است این دارو دفع کبدی دارد و مصرف طولانی مدت آن باعث بروز مشکلات کبدی میشود. در صورت مختل بودن عملکرد کبدی استفاده از این دارو برای درمان پسوریازیس ممنوع است و باید از سایر روش های درمانی بهرهمند شد.

سیکلوسپورین

سیکلوسپورین دارویی است که سیستم ایمنی شما (سرکوب کننده ایمنی) را سرکوب می کند. این دارو درمان اصلی برای جلو گیری از رد پیوند در افرادی است که سابقه ی پیوند اعضا داشته اند ولی به علت تاثیر فراوانش در درمان پسوریازیس نیز از آن استفاده میشود. سیکلوسپورین احتمال ابتلا به بیماری کلیوی و فشار خون بالا را افزایش می دهد. زمانی از سیکلوسپورین برای درمان پسوریازس استفاده میشود که روش های درمانی موضعی مانند استفاده از پماد ها و کرم ها موثر نباشند.

آسیترتین

آسیترتین یک رتینوئید خوراکی است که تولید سلول های پوست را کاهش می دهد. برای درمان پسوریازیس شدید که به سایر درمان‌ های سیستمیک غیر بیولوژیکی پاسخ نداده است، استفاده میشود. آسیترتین دارای طیف وسیعی از عوارض جانبی است، از جمله خشکی و ترک لب، خشکی مجرای بینی و در موارد نادر تر، التهاب کبد.

آسیترتین می تواند برای نوزاد در حال رشد بسیار مضر باشد، بنابراین مهم است که زنان در حین مصرف این دارو و حداقل تا 3 سال پس از قطع مصرف، از روش های پیشگیری از بارداری استفاده کنند و باردار نشوند. با این حال، برای مردی که از آسیترتین استفاده می کند، بچه دار شدن بی خطر است. رتینوئید ها را هچنین میتوان به صورت پماد و کرم نیز بر روی ناحیه دچار پسوریازیس استفاده شود که در این حالت عوارض چندانی نخواهد داشت. در صورت وسیع بودن بیماری پسوریازیس میتوان از رتینوئید های خوراکی مانند( آسترین ) استفاده کرد.

اتانرسپت

این درو از طریق سرکوب سیستم ایمنی ، اثرات درمانی روی پسوریازیس دارد. اگر پسوریازیس شما پس از 12 هفته بهبودی نداشته باشد، درمان قطع خواهد شد. عارضه جانبی اصلی اتانرسپت ، راش های پوستی در محل تزریق است. با این حال، از آنجایی که اتانرسپت کل سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار می دهد، خطر عوارض جانبی جدی از جمله عفونت شدید وجود دارد. اگر در گذشته به سل مبتلا بوده اید، احتمال بازگشت آن وجود دارد.

آدالیموماب

یکی دیگر از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی و درمان پسوریازیس است. درمان با این دارو در صورت موثر نبودن سایر روش ها استفاده میشود و استفاده از آن در حالت عادی بسیار بعید است.عوارض جانبی اصلی آدالیموماب شامل سردرد، بثورات پوستی در محل تزریق و حالت تهوع است. مصرف این دارو بیشتر از 16 هفته ادامه نمیابد برای درمان پسوریازیس از این دارو دو بار در هفته استفاده میشود.

اینفلیکسیماب 

این دارو نیز یکی دیگر از دارو های سرکوب کننده سیستم ایمنی است. عارضه جانبی اصلی اینفلیکسیماب سردرد است. با این حال، از آنجایی که اینفلیکسیماب کل سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار می دهد، خطر عوارض جانبی جدی از جمله عفونت های شدید وجود دارد.

استکینوماب

این دارو نیز از جمله دارو های سرکوب کننده سیستم ایمنی است و عواض فراوانی را به دنبال دارد.و فقط در صورت موثر نبودن سایر درمان های پسوریازیس از آن استفاده میشود.

عوارض جانبی اصلی استکینوماب عفونت گلو و بثورات در محل تزریق است. با این حال، از آنجایی که اوستکینوماب کل سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار می دهد، خطر عوارض جانبی جدی از جمله عفونت های شدید وجود دارد.

سخن آخر:

بیماری پسوریازیس معمولا علائم شدیدی ندارد و نیازی به درمان های سیستیک و قوی پیدا نمیکنند. بسیاری از مردم که به این بیماری مبتلا هستند با پماد ها و نرم کننده های عادی و خودداری از قرار گرفتن در معرض آفتاب و خشکی پوست درمان میشود.

پایان

گردآوری شده در سایت بیمار سلامت